Νέος νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ - παρουσίαση των μέτρων και σχολιασμός

(Τις πιο πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με τα ΑΕΙ και ΤΕΙ διαβάστε τις εδώ και εδώ).

Ανακοινώθηκε ο νέος νόμος-πλαίσιο για τη λειτουργία των ΑΕΙ, ο οποίος προβλέπει πολλές και σημαντικές αλλαγές. Τις παρουσιάζουμε (με τ' ανάλογα σχόλια). Σ' αυτές πρέπει να προστεθούν η συζητούμενη εισαγωγή του θεσμού των περιφερειακών κολλεγίων (διαβάστε εδώ), η αλλαγή του τρόπου εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ (αναλυτικά δείτε εδώ) ενώ έχουν ήδη εφαρμοστεί αλλαγές στο πλαίσιο λειτουργίας για τα Κέντρα Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης.

Αναλυτικά προβλέπονται:

1.Συμβούλιο διοίκησης

Αποτελείται από 15 μέλη: επτά καθηγητές (4ετούς θητείας), εκλεγμένους από καθηγητές του Ιδρύματος, επτά εξωτερικά μέλη εκλεγμένα από τους καθηγητές του Συμβουλίου και έναν φοιτητή εκλεγμένο από ενιαίο ψηφοδέλτιο για ετήσια θητεία, με καθολική ψηφοφορία των ενεργών φοιτητών του τμήματος. Βασικές αρμοδιότητες: Ελέγχει αλλά και διαχειρίζεται το «στρατηγικό πλαίσιο ανάπτυξης».

2. Πρύτανης Πανεπιστημίου / πρόεδρος ΤΕΙ

- Εκλέγεται (με φανερή ψηφοφορία) από το Συμβούλιο, ύστερα από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Υπεύθυνη μια επιτροπή διερεύνησης (από καθηγητές Ιδρύματος). Η Σύγκλητος διατηρεί το δικαίωμα αρνησικυρίας για δύο υποψηφίους με πλειοψηφία.

- Εισηγείται τον εσωτερικό κανονισμό και την εσωτερική διάρθρωση και οργάνωση κάθε Ιδρύματος.

- Με ανάλογη διαδικασία εκλέγονται οι κοσμήτορες/διευθυντές των σχολών.

Σχόλιο: Καταρχήν οι προτεινόμενες αλλαγές, παραβιάζουν τις συνταγματικά προβλεπόμενες διαδικασίες εκλογής των οργάνων ενώ είναι σκανδαλώδεις οι υπεραρμοδιότητες που επιφυλάσσουν για το ολιγομελές συμβούλιο που αντικαθιστά την Σύγκλητο: Θα τα διαχειρίζεται σχεδόν όλα (από οικονομικά και λειτουργικά έως και τα περί ασύλου). Τίθεται ζήτημα και αδιαφάνειας αφού ευνοούνται οι συναλλαγές με τις διαδικασίες διορισμού και μάλιστα από μειοψηφίες. Παράλληλα δε τίθεται εν αμφιβόλω το αν τα πανεπιστήμια θα λειτουργούν προτίστως ως πανεπιστημιακά ιδρύματα και όχι ως ανώνυμες εταιρίες. Είναι προφανής επίσης η προσπάθεια υποβάθμισης του θεσμού της Πρυτανείας. Μπορεί οι ακαδημαϊκοί του σήμερα να έχουν τα χίλια στραβά, αλλά το πανεπιστήμιο παραμένει μοχλός σκέψης και πίεσης της εξουσίας (βλέπε τις πρόσφατες κινητοποιήσεις ενάντια στο Μνημόνιο), κάτι που έχει πάψει να συμβαίνει σε χώρες με συστήματα παρόμοια μ' αυτά που προωθούνται στην χώρα μας (π.χ. Η.Π.Α., Μ.Βρετανία). Αν αλλάξει το σύστημα προς την κατεύθυνση που προτείνεται, η κεφαλή του πανεπιστημίου θα είναι διαχειριστική, θα λειτουργεί καθαρά και μόνο με χρηματοοικονομικά κριτήρια και θα είναι αποκομένη από την κοινωνία και την πανεπιστημιακή κοινότητα. Τέρμα οι αντιδράσεις σε νόμους, τέρμα οι συζητήσεις ενάντια στις κυβερνητικές πολιτικές, τέρμα η "κοινωνική πολιτική".

Οι πρυτάνεις επίσης αντιδρούν, θεωρώντας ως "κοροϊδία" το να προωθείται το προτεινόμενο σύστημα ως "αυτοδιοίκηση". "Δεν είναι δυνατόν ένα αυτοδιοικούμενο ίδρυμα να διοικείται από πρόεδρο διοικητικού συμβουλίου εξωπανεπιστημιακό. Δεν είναι δυνατόν πρύτανης σε ένα αυτοδιοικούμενο ίδρυμα να είναι διορισμένος από ένα ολιγομελές όργανο. Δεν είναι δυνατόν ο πρύτανης να μην προέρχεται από την πανεπιστημιακή κοινότητα του κάθε ιδρύματος. Στο διοικητικό συμβούλιο, το οποίο κατά το ήμισυ απαρτίζεται από "εξωτικούς", και προεδρεύει επίσης "εξωτικός", εκχωρούνται οι σημαντικότερες αρμοδιότητες της συγκλήτου και του πρυτανικού συμβουλίου, όπως η οικονομική διαχείριση, τα ερευνητικά κονδύλια, εσωτερικοί κανονισμοί και σειρά από βασικές λειτουργίες που μέχρι προ τινος αναδείκνυαν την αυτοτέλεια των ιδρυμάτων." τονίζει ο πρύτανης του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Μυλόπουλος.

3. Σχολή

- Καθίσταται ως βασική διοικητική και ακαδημαϊκή μονάδα. Καταργούνται τα τμήματα, δημιουργούνται τα «προγράμματα σπουδών».

Κάθε Σχολή οργανώνει διαφορετικά προγράμματα σπουδών, απονέμει αντίστοιχα πτυχία. Μπορεί να οργανώνει ενιαίο πρόγραμμα σπουδών στο πρώτο έτος ώστε να εισάγονται οι φοιτητές σε σχολές και να εντάσσονται στα προγράμματα σπουδών μετά το πρώτο έτος.

Σχόλιο: Σας παραπέμπουμε εδώ που συζητώνται διεξοδικά τα υπέρ και τα κατά αυτού του μέτρου.

- Δυνατότητα ίδρυσης μεταπτυχιακής σχολής και σχολής διά βίου μάθησης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Πρόβλεψη για διετείς σπουδές. Επιτρέπεται η απονομή διδακτορικών από τα ΤΕΙ.

Σχόλιο: Τα πτυχία/διπλώματα που θ' αποκτούνται εξ αποστάσεως και μέσω της δια βίου μάθησης θα είναι ισότιμα / ίδια με αυτά που θ' αποκτώνται για τους "κανονικούς" φοιτητές; Θα υπάρχουν ηλικιακά όρια στην εισαγωγή τους; Αν όχι, γιατί κάποιος να δώσει πανελλήνιες αν μπορεί να περιμένει 1-2 χρόνια για να μπει σε μια σχολή μέσω άλλων οδών; Καλή η ιδέα (αν και ταιριάζει σε χώρες με διαφορετική εργασιακή κουλτούρα και όχι σε χώρες όπως η δική μας που το πτυχίο στην ουσία αποτελεί "βαρίδι" όπως φαίνεται εδώ) αλλά χρειάζονται δικλείδες ασφαλείας. Για την απονομή διδακτορικών από τα ΤΕΙ, το μόνο που έχουμε να πούμε είναι ότι αυτό δεν είναι δυνατόν λόγω του ότι σύμφωνα με το νόμο η απονομή διδακτορικών γίνεται μόνο από την ανώτατη βαθμίδα εκπαίδευσης δηλ. τα ΑΕΙ. Υποτίθεται ότι οι ρόλοι των βαθμίδων είναι διακριτή οπότε πρέπει πρώτα το υπουργείο να καθορίσει τα κριτήρια του "τι ανήκει που", να εξισώσει και μετά ν' αρχίσει τις απονομές.

4. Ακαδημαϊκό προσωπικό

- Θεσπίζονται τρεις ακαδημαϊκές βαθμίδες: καθηγητές, αναπληρωτές, επίκουροι. Καθηγητές και αναπληρωτές εκλέγονται ως μόνιμοι. Οι επίκουροι εκλέγονται για τετραετή θητεία, με δυνατότητα για άλλη μία. Ανοιχτή η διαδικασία για την εξέλιξή τους. Καταργούνται οι λέκτορες.

Σχόλιο: Η βαθμίδα του λέκτορα είναι μια διεθνώς καθιερωμένη βαθμίδα η οποία σκοπό έχει να υποβοηθήσει την ακαδημαϊκή ανέλιξη προς ανώτερες βαθμίδες. Είναι δε η πλέον ενεργή ερευνητικά και διδακτικά αφού από λέκτορες (και τους αντίστοιχους στην ερευνητική βαθμίδα) βγαίνει η πιο πολύ δουλειά. Κατάργησή του απλώς δημιουργεί ένα κενό - το οποίο υποτίθεται θέλει να μην υπάρχει η κυβέρνηση. Καθαρά οικονομικό μέτρο, αφού σκοπό έχει να μειώσει τον αριθμό των απασχολούμενων στα πανεπιστήμια.

- Δυνατότητα ανάθεσης σε εντεταλμένους διδασκαλίας με ατομικές, ανανεώσιμες, συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, πλήρους απασχόλησης, διάρκειας έως και πέντε ετών.

- Αξιολόγηση καθηγητών κάθε 5 χρόνια από ειδικές επιτροπές. Προβλέπονται επιβραβεύσεις αλλά και «ακαδημαϊκές επιπτώσεις».

Σχόλιο: Η αξιολόγηση είναι θεμιτή. Από την άλλη όμως πως θα διασφαλίσουμε ότι δεν θ' αποτελεί πεδίο συναλλαγής ή δε θα δημιουργήσει μεγαλύτερη πίεση αφού η απαγκίστρωση των ακαδημαϊκών (και η ελεύθερη εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητά τους) θα είναι σχεδόν αδύνατη; Να σημειώσουμε επίσης ότι η ανά 5ετία ατομική αξιολόγηση δεν υπάρχει ούτε στην υπερβολικά νεο-φιλελεύθερη Μ.Βρετανία, ενώ στις περισσότερες χώρες υπάρχει μια περίοδος επιτήρησης αρχικά. Ο λόγος προφανής: να αποφεύγονται οι προσωπικές αντεκδικήσεις και οι "διώξεις" για εξωακαδημαϊκούς λόγους. Βέβαια όποιος δεν κάνει καλά τη δουλειά τους περνάει από πειθαρχικά συμβούλια τα οποία λειτουργούν.

- Καθιέρωση «πλήρους και αποκλειστικής» απασχόλησης.

Σχόλιο: Στην πραγματικότητα η απασχόληση στα πανεπιστήμια είναι ήδη πλήρης και αποκλειστική, αν και επιτρέπεται το "συμπλήρωμα" του εισοδήματος από άλλες δραστηριότητες που δεν αντιβαίνουν στο κυρίως ακαδημαϊκό έργο.

- Η ευθύνη των προσλήψεων περνάει πλήρως στα πανεπιστήμια. Εκλογή καθηγητών από επταμελείς επιτροπές (οι τρεις από Ιδρύματα εξωτερικού).

- Δημιουργία επώνυμων εδρών διδασκαλίας και έρευνας (από κληροδοτήματα, χορηγίες, κ.λπ.).

Σχόλιο: Σε καμία χώρα της Δυτ.Ευρώπης δεν έχουμε το σπάταλο μέτρο της μετάκλησης ακαδημαϊκών για την εκλογή καθηγητών σε πανεπιστημιακό ίδρυμα ή την εξωτερική "επιτήρησή" τους. Υποτίθεται δε ότι οι "εποχές είναι δύσκολες, τα χρήματα δε βγαίνουν" κ.ο.κ. Άραγε οι μετακλήσεις αυτές δε θα κοστίζουν (εισιτήρια, ξενοδοχεία, ημερήσιες αποζημιώσεις, διατροφή); Αυτά πως θα καλύπτονται; Και βέβαια και πάλι υπάρχει η δυνατότητα συναλλαγών (όπως γίνεται και σήμερα) - και μάλιστα δίνεται η ευκαιρία για "αρπαχτές" αφού δεν υπάρχει κανείς ουσιαστικός λόγος για κάποιον μετακλητό να διαλέξει τον "καλύτερο" για ένα τμήμα σε μια ξένη χώρα και όχι αυτόν που θα του "προτείνουν" αυτοί που τον κάλεσαν. Αριθμητικά δε το υπάρχον μέτρο της εκλογής από τη διευρυμένη συνέλευση του τμήματος είναι σαφέστατα πιο δημοκρατική.
Επίσης, το ήδη προβληματικό σύστημα προσλήψεων σε διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό, θα γίνει ακόμα χειρότερο με την μεταφορά της αρμοδιότητας στα ίδια τα πανεπιστήμια: Τουλάχιστον με το παρόν σύστημα, υπάρχουν κάποια ενιαία προαπαιτούμενα για κάθε θέση (γνωστά στον καθένα) και οι ενστάσεις συζητιούνται από ανεξάρτητες επιτροπές. Και πάλι όμως η οικογενιοκρατία και η λογική "των δικών μας παιδιών" καλά κρατεί. Αν το Υπουργείο Παιδείας "αποσυρθεί" από τη διαδικασία, οι πιθανότητες τα πράγματα να γίνουν χειρότερα μεγαλώνουν ακόμα περισσότερο.
Για τις δε επώνυμες έδρες, αυτό στην ουσία δεν είναι κάτι το νέο. Τα περισσότερα παλιά (αλλά και κάποια πιο σύγχρονα όπως το Πολυτεχνείο Κρήτης) πανεπιστήμια δημιουργήθηκαν και στηρίχθηκαν από κληροδοτήματα και δωρεές. Άρα η μόνη διαφορά ότι τώρα κάποιος θα μπορεί να δίνει και τ' όνομά του, όπως δηλ. γίνεται και στις ομάδες μπάσκετ ή ποδοσφαίρου.

5. Σπουδές

Θεσπίζονται οι τρεις κύκλοι (προπτυχιακός, μεταπτυχιακός, διδακτορικός), ενώ προβλέπεται και σύντομος κύκλος σπουδών με αντίστοιχο τίτλο.

Καθιερώνονται οι τριετείς σπουδές και όλα μετριούνται με τις «ακαδημαϊκές μονάδες».

Σχόλιο: Οι τρεις βαθμίδες υπάρχουν ήδη. Από κει και πέρα υποβαθμίζονται τα πτυχία ως "πιστοποιητικά ευρύτερης παιδείας", εισέρχονται όροι αγοράς στα Ιδρύματα, που θα μοιάζουν περισσότερο με επιχειρήσεις παρά με εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, το μεγάλο καζάνι όπου θα πεταχθούν όλοι μέσα κι όποιος αντέξει. Τα Ιδρύματα (και όχι μόνο τα Πανεπιστήμια αλλά όσα θα χωρέσουν στον ευρύ χώρο της ανώτατης) θα μετατραπούν σε ανταλλακτήρια πτυχίων -«ακαδημαϊκών μονάδων» και οι ενδιαφερόμενοι θα κληθούν να συμμετάσχουν σε έναν αέναο αγώνα αποταμίευσης. Οι ψυχραιμότεροι, πάντως, λένε πως όπως και στην Ευρώπη τα σοβαρά Πανεπιστήμια θα παραμείνουν στο παλιό σύστημα. "Πόσα όμως θα τα βγάλουν πέρα για να διατηρηθούν σοβαρά;" αναρωτιούνται οι καχύποπτοι. Πάντως στην πραγματικότητα προχωράμε σ' ένα σύστημα "φαστ-φουντ πτυχίων" και τίθεται το ερώτημα: Θα πηγαίνατε σ' έναν μηχανικό που έχει κάνει 3 εξάμηνα μάθηματα για την αντισεισμική προστασία συν τα εργαστήρια ή σε κάποιον που έχει κάνει μόνο ένα (ή κανένα) χωρίς εργαστήριο; Θα προτιμούσατε ένα γιατρό που έχει κάνει Παθοανατομία σε 3 επίπεδα ή κάποιον σε 1; Θα πέρνατε συμβουλές από ένα φαρμακοποιό που έχει κάνει 6 εξάμηνα εργαστήρια ή κάποιον που είχε κάνει 2 χωρίς υποχρεωτικές παρουσίες; Εννοείται βέβαια ότι μιλάμε για περιπτώσεις όπου τα μαθήματα τα περνάνε αξιοκρατικά και υπό αδιάβλητες συνθήκες, ενώ οι παραδόσεις γίνονται σε εξοπλισμένα εργαστήρια και σε συνθήκες που επιτρέπεται η μάθηση και όχι "στάβλους", που είναι οι τομείς που χωλαίνει η χώρα μας. Συμπέρασμα; Το πρόβλημα δεν είναι τα χρόνια φοίτησης.

- Ο πρώτος κύκλος: περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα σπουδών και μαθήματα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστον σε 180 ακαδημαϊκές μονάδες (α.μ.). Ενα έτος αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 60 α.μ. Κύριο κριτήριο για τον προσδιορισμό των α.μ. αποτελούν οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές εξελίξεις.

- Ο δεύτερος κύκλος: περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών και μαθήματα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ.

- Ο τρίτος κύκλος: περιλαμβάνει διδακτορικές σπουδές με μαθήματα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ., καθώς και την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.

- Δυνατότητα συνεργασίας με Ιδρύματα ημεδαπής ή αλλοδαπής, καθώς και σε ξένη γλώσσα, καθώς και ειδικά προγράμματα διά βίου μάθησης (παραδοσιακά ή εξ αποστάσεως). Ιδια δυνατότητα για μεταπτυχιακά. Ολα απαιτούν πιστοποίηση.

Σχόλιο: Πέραν των όσων γράψαμε παραπάνω, η βασική διαφορά των ιδρυμάτων των χωρών που ακολουθούν τρόπο φιλοσοφίας παρόμοιο με τον ελληνικό (βλ. Ιταλία, Γαλλία κ.λπ) είναι ότι παρέχουν (σε θεωρητικό επίπεδο) μια ακαδημαϊκή μόρφωση που ξεπερνάει τα κλειστά στεγανά της "ιδιότητας" την οποία αποκτάει κανείς με το πτυχίο (συν την εκεταμένη προσφορά γνώσεων που η ευθύνη της απόκτασης στα 3ετή πτυχία περνάει αποκλειστικά στον φοιτητή). Αυτό είναι σημαντικό γιατί έτσι υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργούνται ολοκληρωμένοι πολίτες οι οποίοι σε μια τουλάχιστον φάση της ζωής τους (δηλ. την φοιτητική) έρχονται με τομείς, μαθήματα και έννοιες πέραν του κλειστού, επαγγελματικού τους χώρου. Η εισαγωγή των μονάδων, μπορεί να εισάγει την έννοια της μεταφοράς μονάδων (με σκοπό βέβαια την απώτερη σύγκριση και εξίσωση των πτυχίων μεταξύ όλων των πτυχίων εντός Ε.Ε.), αλλά οδηγεί στην ποιοτική υποβάθμιση των πτυχίων αφού στην ουσία δημιουργεί μονόπλευρους απόφοιτους (που βέβαια στο βωμό των μονάδων μαθαίνουν πολύ λιγότερα απ' ότι στο προηγούμενο σύστημα). Μια σύγκριση των πτυχιούχων σε χώρες πριν και μετά την εφαρμογή του προτεινόμενου συστήματος αποκαλύπτει την αλήθεια. (Και στην παρατήρηση πουν πολλοί κάνουν ότι "τα πανεπιστήμια αυτά είναι σε υψηλές θέσεις στην έρευνα" θα πούμε ότι αυτό είναι αληθές, αλλά συμβαίνει γιατί υπάρχει ένας πακτωλός χρημάτων για έρευνα, η έρευνα διενεργείται σε μεταπτυχιακά, διδακτορικά και μεταδιδακτορικά επίπεδα, ενώ η προσέλκυση "ερευνητών" σε αυτές τις βαθμίδες γίνεται απ' όλο τον κόσμο. Δεν έχουν να κάνουν καθόλου με το επίπεδο των προπτυχιακών φοιτητών).

6. Αξιολόγηση και πιστοποίηση

- Οι διαδικασίες αξιολόγησης (από το 2005) μετατρέπονται σε διαδικασίες πιστοποίησης:

α) των προγραμμάτων σπουδών και β) των εσωτερικών συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας.

- Θεσμοθετούνται διαδικασίες αξιολόγησης για την ανακήρυξη ακαδημαϊκών μονάδων ως Κέντρων Αριστείας.

Σχόλιο: Για το συγκεκριμένο θέμα έχουμε αναφερθεί εκτενώς εδώ. Πάντως η πρόβλεψη είναι εντελώς θεωρητική και χρήζει περαιτέρω μελέτης.

7. Χρηματοδότηση των ΑΕΙ

- Η δημόσια χρηματοδότηση (τακτικός προϋπολογισμός, ΠΔΕ και νέες θέσεις προσωπικού) κατανέμεται:

α) Με βάση τον αριθμό των ενεργών φοιτητών που εγγράφονται σε αυτό και το κόστος σπουδών ανά φοιτητή.

β) Με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων και σύμφωνα με το βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της πολιτείας και των Ιδρυμάτων. Κάθε ίδρυμα επιλέγει τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων με βάση τους οποίους επιθυμεί να αξιολογηθεί.

- Πιο δεσμευτικοί και αναλυτικοί οι τετραετείς προγραμματισμοί με «ιεράρχηση και καθορισμό των προτεραιοτήτων τους».

8. Ιδρυση Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) σε κάθε ΑΕΙ για τη διαχείριση και την αξιοποίηση πόρων ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων και της κινητής και ακίνητης περιουσίας. Ο ίδιος φορέας αναλαμβάνει σίτιση, στέγαση (φοιτητικές εστίες, εστιατόρια, κυλικεία, κ.λπ.). Πρόεδρος φορέα ο αναπληρωτής πρύτανης/πρόεδρος.

Δίδακτρα σε αλλοδαπούς: θεσπίζεται οικονομική συμμετοχή των αλλοδαπών φοιτητών (από χώρες εκτός ΕΕ) για τη φοίτησή τους σε όλα τα εξάμηνα σπουδών. Από το ακαδημαϊκό έτος 2014-15 παύει η διανομή των διδακτικών συγγραμμάτων στους φοιτητές με δαπάνες του Δημοσίου και θεσπίζεται η υποχρέωση ανάρτησης στο Διαδίκτυο της αναλυτικής ύλης των παραδόσεων - σημειώσεων των μαθημάτων.

Σχόλιο: Το Σύνταγμα ορίζει δημόσια χρηματοδότηση. Παρ' όλα αυτά, προτείνεται η απαλλαγή του Δημοσίου από αυτή την υποχρέωση και η μεταβίβαση της ευθύνης σε μια Ανεξάρτητη Αρχή (η αναβαθμισμένη ΑΔΙΠ). "Τίθεται ζήτημα προσβολής της συνταγματικότητας", λένε οι πρυτάνεις, σε σημείο που ακόμα και οι καθηγητές παύουν να είναι δημόσιοι λειτουργοί, πράγμα που ενισχύεται από την εισαγωγή "διδασκόντων 5ετούς θητείας" (σαν τους παλιούς ΕΠΟΠ του στρατού). Ανοίγεται δε η πόρτα στην επιβολή διδάκτρων σε όλους (το φόβο των οποίων ενισχύει η εισαγωγή της έννοιας του φοιτητικού δανείου που συζητείται παρακάτω και την κατ' αρχήν επιβολή διδάκτρων σε αλλοδαπούς όπως έγινε στην Μ.Βρετανία που στη συνέχεια γενικεύτηκε), αφού η υποχρηματοδότηση των πανεπιστημίων (που είναι ήδη γεγονός όπως φαίνεται εδώ), θα κάνει δύσκολη τη βιωσιμότητά τους, αφού δεν υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα για την παροχή από το κράτος των αναγκαίων για τη βιωσιμότητά τους. Παράλληλα (και όπως έχουμε αναφερεί εδώ) δεν θα μπορεί έτσι ν'αποφευχθεί και η πιθανή μετατροπή των περιφερειακών δραστηριοτήτων των πανεπιστημίων (π.χ. σύτιση, φοιτητικές εστίες, βιβλιοθήκες κ.λπ) σε κέντρα απομύζησης των φοιτητών όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ και στην Μ.Βρετανία - τα οποία αποτελούν τα πρότυπα (και αυτής) της "μεταρρύθμισης". (Φανταστείτε τι έχει να γίνει στην ήδη μικρή πίτα αν προσπαθήσουν να πάρουν κομμάτι της και τα "Κέντρα Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης"). Για τα δωρεάν συγγράμματα που καταργούνται θα πούμε το εξής: η οικονομία που θα γίνει είναι μικρή. Απλά είναι θέμα τακτικής: αρχίζουμε κόβοντας παροχές μέχρι να σταματήσουμε να προσφέρουμε όλο το "προϊόν" τελείως.


9. Φοιτητικά ζητήματα
-Διακόπτεται σταδιακά η παροχή δωρεάν συγγραμμάτων. Οι σημειώσεις θ' αναρτώνται υποχρεωτικά στο διαδίκτυο.

Σχόλιo: Μια ιδέα που εφαρμόζεται για την εξοικονόμηση χρημάτων. Και άντε να δεχτούμε ότι στα πρακτικά μαθήματα και στα εργαστήρια, η ανάγκη για συγγράματα είναι μικρότερη (λάθος βέβαια γιατί το βασικό ασκησιολόγιο βρίσκεται σε βιβλιογραφία και όχι στον "αέρα"). Τι γίνεται με τα δεκάδες θεωρητικά μαθήματα και κύκλους σπουδών; Θα υποχρεωθούν ν' ανεβάζουν οι καθηγητές π.χ. στην Φιλοσοφία όλη τη βιβλιογραφία σχετικά με τους αρχαίους φιλόσοφους; Ποιος θα διεκπαιρεώσει αυτό το έργο; Θ' αναλάβει το κράτος να πληρώνει τα συγγενή συγγραφικά δικαιώματα ή θα υποχρεώσει τους καθηγητές να τα βγάζουν από την τσέπη τους; Σε μια χώρα που τα πανεπιστήμια έχουν άριστα ενημερωμένες βιβλιοθήκες, με πολλαπλό αριθμό αντιτύπων ανά σύγγραμμα, που η πρόσβαση στο διαδίκτυο σε παλιότερες εκδόσεις είναι εύκολη για όλους, ίσως ο περιορισμός των συγγραμμάτων ανά μάθημα (και όχι η ολοκληρωτική κατάργησή της παροχής τους) να είχε νόημα. Αυτό όμως δε συμβαίνει στην χώρα μας. Ακόμη κι εκείνοι που σπούδασαν στο εξωτερικό γνωρίζουν ότι οι προπτυχιακές σπουδές βασίζονται σε συγγράματα, ακόμα και στα πρακτικά μαθήματα - αυτό είναι αναπόφευκτο. Έτσι ουσιαστικά μετακυλίεται το κόστος στους φοιτητές, αφήνοντας το κράτος να κομπάζει για παροχή δωρεάν παιδείας...
- Φοιτητική ιδιότητα: χάνεται σε περίπτωση μη εγγραφής σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα. Καθεστώς μερικής φοίτησης για τους εργαζόμενους φοιτητές. Μετά το ν + 2 οι φοιτητές πλήρους φοίτησης και μετά το 2ν οι φοιτητές μερικής φοίτησης, οι όροι και οι προϋποθέσεις για διατήρηση της φοιτητικής ιδιότητας ορίζονται από τα Ιδρύματα.

Σχόλιο: Πολύ αυστηρές κυρώσεις ειδικά για φοιτητές. Ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψιν του το γεγονός ότι οι εγγεγραμμένοι φοιτητές κατ' έτος δεν χωράνε στα αμφιθέατρα και δεν μπορούν να παρακολουθήσουν εργαστήρια (για τους δε υπολογιστές και τις βιβλιοθήκες ούτε λόγος - απλά δεν υπάρχουν σε πολλές περιπτώσεις) καθώς επίσης και την υπάρχουσα νοοτροπία ορισμένων καθηγητών για "μαθήματα-πτυχίο". Η απώλεια φοιτητικής ιδιότητας, αν δεν εγγραφούν σε δύο εξάμηνα, ξεπερνά όλους τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς (αφού υπάρχει παντού σχεδόν η δυνατότητα του "παγώματος" της φοιτητικής ιδιότητας για οικογενειακούς ή άλλους λόγους) και δημιουργεί την υπόνοια ότι έτσι θα ανοίξει άλλη μια πόρτα για την επιβολή διδάκτρων. Κλειδί θεωρούνται τα (όποια) προαπαιτούμενα από εξάμηνο σε εξάμηνο, ενώ η πρόβλεψη για άτοκα δάνεια (που τα αναλύουμε ξεχωριστά) εντείνει την καχυποψία.

- Συμμετοχή στα όργανα διοίκησης των Ιδρυμάτων: από καθολική, μυστική ψηφοφορία του συνόλου των ενεργών φοιτητών. Δυνατότητα συγκρότησης: α) συμβουλίου φοιτητικής μέριμνας, β) συμβουλίου σπουδών ανά σχολή ή/και πρόγραμμα σπουδών, με συμμετοχή φοιτητών κατά 40%.

Σχόλιο: Άρες, μάρες, κουκουνάρες...Ήδη οι φοιτητές έχουν λόγο σε όλα αυτά.

- Θέσπιση Συνηγόρου του φοιτητή.

Σχόλιο: Ενδιαφέρον μέτρο, αλλά σε τι αποσκοπεί; Υπάρχουν ήδη όργανα μέσα στα πανεπιστήμια για να γίνονται ελέγχοι και να δρουν προς όφελος των φοιτητών (βλέπε φοιτητικοί σύλλογοι, συμβούλια τμημάτων και σχολών), που δεν κοστίζουν. Πολύ φοβόμαστε ότι θα αποτελέσει άλλη μια ευκαιρία για αργομισθίες υμέτερων.

- Ατοκα δάνεια: σε φοιτητές πρώτου κύκλου ή σε ορισμένες άλλες κατηγορίες φοιτητών. Τμηματική αποπληρωμή μετά την έναρξη απασχόλησής τους ή την απόκτηση ατομικού εισοδήματος.

Είναι γνωστό ότι η δωρεάν παιδεία στην χώρα μας είναι ιδιαίτερα ακριβή (διαβάστε εδώ τη σχετική ανάρτηση). Εδώ όμως πλέον παίρνει καθαρά χρηματοοικονομικές διαστάσεις, βάζοντας στο παιχνίδι της τράπεζες που κατά τ' αγγλικά πρότυπα, θα μπορούν να αποκτούν έτσι πελάτες για μια ζωή, κρατόντας τους φοιτητές δέσμιους μέχρι την αποπληρωμή των δανείων. Να πούμε δε πάντως, ότι στην Αγγλία το κράτος χρηματοδοτεί μερίδιο των τόκων των φοιτητικών δανείων - πράγμα που δικαιολογεί την επίσημη ύπαρξή τους. Στην Ελλάδα θα πράξει ανάλογα;

- Ακαδημαϊκή ελευθερία -άσυλο.

Οπως αναφέρεται: «Πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα στα ΑΕΙ. Απομάκρυνση από το μοντέλου χωροταξικού ορισμού και επιστροφή στις ρίζες του ασύλου».

Σχόλιο: Στην πραγματικότητα το υπάρχον πλαίσιο του νόμου για το πανεπιστημιακό άσυλο είναι υπέρ-επαρκές αφού επιτρέπει την κατά περίσταση "άρση" του σε περίπτωση τέλεσης αξιόποινων πράξεων. Επομένως, ο νομοθέτης δίνει την ευθύνη στην Σύγκλητο και επιτρέπει στο κράτος την αποτροπή τέλεσης αδικημάτων, αφού υποτίθεται ότι σε μια ευνομούμενη πολιτεία οι φορείς συνεργάζονται. Επομένως η οποιαδήποτε αλλαγή του υπάρχοντος καθεστώτος (αντί της στροφής σε μια εφαρμογή του νόμου) δικαιολογείται μόνο από την διάθεση της κυβέρνησης για σταδιακή αποδόμηση των πάντων. Να πούμε βέβαια ότι όταν στο πρόσφατο παρελθόν η κ. Γιαννάκου (ΝΔ) είχε υπονοήσει ότι θα υπήρχε περιορισμός του ασύλου, το ΠΑΣΟΚ ως αντιπολίτευση είχε ξεσηκωθεί, κατηγορώντας την για επιστροφή στο "κακό παρελθόν".

10. Διεθνοποίηση:

Διεθνή προγράμματα σπουδών, αλλοδαποί καθηγητές, υποχρεωτική γνώση ξένης γλώσσας για τη λήψη πτυχίου κ.ά.

Σχόλιο: Αλλοδαποί καθηγητές (και φοιτητές) επιτρέπονται και σήμερα στα ελληνικά πανεπιστήμια, αρκεί να έχουν πιστοποιημένη και επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας. Άρα το μέτρο αυτό είναι αχρείαστο, εκτός και αν έμμεσα υποδηλώνει την μετατροπή της γλώσσας σπουδών και διδασκαλίας σε άλλη εκτός της ελληνικής (όχι περιστασιακά όπως προβλέπεται ήδη σε προηγούμενο άρθρο αλλά γενικά), πράγμα αντίθετο με το Σύνταγμα. Είναι επίσης προφανές ότι κανείς επιστήμονας καριέρας (μη ελληνικής καταγωγής) δεν πρόκειται να προτιμήσει την χώρα μας, στην οποία επικρατούν οι μισθοί και η κοινωνική κατάσταση που επικρατούν σήμερα. Και βέβαια η διεθνοποίηση ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος δεν επιτυχγάνεται με νόμους, αλλά με ενίσχυση της έρευνας και την ανάλογη χρηματοδότηση. Έτσι τουλάχιστον έγινε στον υπόλοιπο κόσμο.

Όσο αφορά την ξένη γλώσσα...Η επίσημη γλώσσα της χώρας μας είναι η ελληνική. Επομένως αν χρειάζεται μια γλώσσα για να μπορεί κανείς να ζήσει κανείς στην χώρα μας αυτή είναι η ελληνική, την οποία θα πρέπει να υποχρεούνται να γνωρίζουν όλοι, ξεκινώντας από τον Πρωθυπουργό της χώρας. Μπορεί ν' ακούγεται (και είναι ως ένα βαθμό κινδυνολογικό) αλλά η απαραίτητη γνώση άλλης γλώσσας πέραν της ελληνικής για λήψη πτυχίου (γιατί άραγε; ), βάζει από το παράθυρο την εισαγωγή δεύτερης επίσημης γλώσσας στην χώρα μας. Εδώ θα είμαστε και θα τα δούμε.

11. Νέος χάρτης της ανώτατης εκπαίδευσης:

Με προεδρικό διάταγμα στο προσεχές μέλλον.
Σχόλιο: Η μη ανακοίνωση της λίστας (η οποία βεβαίως είναι ήδη έτοιμη κι έχει διαρρεύσει εδώ και κάμποσο καιρό), αποτελεί κίνηση τακτικής ώστε να περιοριστούν οι αντιδράσεις από τους πρυτάνεις που πιθανότατα θα φοβηθούν έτσι να "ξεσηκωθούν" για να περιορίσουν τις απώλειες αργότερα. Την πρώτη λίστα που έχει διαρρεύσει μπορείτε να τη βρείτε εδώ.

Ποιές είναι οι πρώτες αντιδράσεις; Ο ένας μετά τον άλλον οι εκπρόσωποι των Πανεπιστημίων της χώρας δήλωσαν πως θα κρατήσουν ανοιχτά καταρχήν τα Ιδρύματα, προετοιμάζοντας παράλληλα το δικαστικό αγώνα, αφού ήδη έχει ανατεθεί σε συνταγματολόγους η επεξεργασία των προτάσεων με σκοπό την προσφυγή στα δικαστήρια. Καλό αγώνα τους ευχόμαστε...Η κυβέρνηση πάντως ήδη προσπαθεί με διαρροές να δημιουργήσει κλίμα υπέρ της πρώτα υποστηρίζοντας ότι "οι καθηγητές των ΤΕΙ είναι υπέρ του σχεδίου" (κάτι που διαψεύστηκε ήδη) και βάζοντας ανύπαρκτες ενώσεις "Ελλήνων Ερευνητών" (την οποία κανείς από τους δεκάδες ενεργούς ερευνητές που γνωρίζουμε δε γνωρίζει) να δηλώνουν ότι το "νομοσχέδιο είναι θετικό".

Πηγές ειδήσεων: "Το Βήμα", "Ελευθεροτυπία" / Τα πρόσφατα επεισόδια που έγιναν τις ημέρες της ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου, συγκλόνισαν ακόμα και συντηρητικούς κύκλους της ελληνικής κοινωνίας που για πρώτη φορά στην νεότερη ελληνική ιστορία διαπίστωσαν ότι η έννοια "αστυνομική βία" δεν είναι ένας αστικός μύθος αλλά μια πραγματικότητα που αφορά όλους. Σας παραπέμπουμε σ' ένα σχετικό άρθρο από την εφημερίδα "Βραδυνή" (σελ. 2) που τα λέει όλα με τ' όνομά τους. Αξίζει να το διαβάσετε.

Για όσους δε γνωρίζουν... Οι "ακαδημαϊκές μονάδες" ECTS (European Credit Transfer System) είναι μία αριθμητική τιμή (μεταξύ 1 και 60) η οποία αποδίδεται σε κάθε πανεπιστημιακό μάθημα για να περιγραφεί ο φόρτος εργασίας που απαιτείται για την ολοκλήρωσή του.
Θεωρητικά λοιπόν, αντικατοπτρίζουν την ποσότητα εργασίας που απαιτεί κάθε μάθημα σε σχέση με τη συνολική απαιτούμενη ποσότητα εργασίας για την ολοκλήρωση ενός πλήρους ακαδημαϊκού έτους σπουδών (παρακολούθηση παραδόσεων, πρακτική άσκηση, σεμινάρια, φροντιστήρια, εργαστήρια, μελέτη στη βιβλιοθήκη και κατ' οίκον, εξετάσεις ή άλλες δραστηριότητες αξιολόγησης).
Το σύστημα αναπτύχθηκε αρχικά στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus με σκοπό να διευκολύνει τις διαδικασίες ακαδημαϊκής αναγνώρισης των σπουδών στο εξωτερικό (μεταφορά διδακτικών μονάδων) μεταξύ των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων.
Στο ECTS, 60 μονάδες αντιπροσωπεύουν τον φόρτο εργασίας ενός ακαδημαϊκού έτους σπουδών. Συνεπώς οι 180 μονάδες αντιπροσωπεύουν σπουδές διάρκειας τριών ετών αποτελούν απαίτηση της επαίσχυντης Συνθήκης της Μπολόνιας για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης, που απότελεσε την ταφόπλακα στην ευρωπαϊκή ακαδημαϊκή εκπαίδευση, οδηγώντας την σε υποβάθμιση των πανεπιστημιακών πτυχίων σε επίπεδα ΙΕΚ.