Η επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν και η ανατροπή των "μουλάδων"...

 Η είσοδος των ΗΠΑ στη διαμάχη Ισραήλ-Ιράν, σηματοδοτεί μια τεράστια αλλαγή πολιτικής για τη μεγαλύτερη ίσως υπερδύναμη του πλανήτη. Και αυτό συμβαίνει γιατί μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ πριν επιτεθούν προσπαθούσαν πάντα να βρουν αποδείξεις για να νομιμοποιήσουν οποιαδήποτε επίθεση εκδήλωναν. Από την επίθεση στο Ιράκ και τον Σαντάμ Χουσεΐν (με τα περίφημα βιολογικά όπλα, μαζικής καταστροφής) μέχρι το Αφγανιστάν (όπου εκεί τουλάχιστον υπήρχε και ένας πραγματικός λόγος, αν και τα αποτελέσματα της εισβολής υπήρξαν οικτρά, όπως έχουμε εξηγήσει εδώ), οι ΗΠΑ ξόδευαν χρόνο και ενέργεια για να διαπραγματευτούν και βρουν αιτίες πριν ξεκινήσουν ή πριν μπουν σε πόλεμο.

Στην περίπτωση όμως του Ιράν τα πράγματα έγιναν πολύ διαφορετικά: εκεί που ανέμεναν οι πάντες, τις ΗΠΑ να λειτουργούν εκτονωτικά, κάνοντας μάλιστα απευθείας συνομιλίες με το Ιράν, ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να επιτεθεί απρόκλητα, προχωρώντας τη πυραυλική διαμάχη Ισραήλ - Ιράν, σε κάτι σαφέστατα πιο επικίνδυνο και ακραίο.

Το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ (το οποίο την ώρα που γραφόταν το κείμενο ήταν ένα βήμα πριν την υλοποίηση του) μπορεί να τραυματίζει σημαντικά καταρχήν την οικονομία του Ιράν (η οποία δεν έχει άλλη θαλάσσια διέξοδο για διακίνηση του πετρελαίου του), αλλά θα επηρεάσει σημαντικά και άλλες χώρες του Κόλπου, καθώς και τον υπόλοιπο κόσμο. Ειδικά η Ε.Ε. (η οποία έχει χάσει ήδη από τις αρχές του έτους τη τελευταία νόμιμη πρόσβαση στις ρωσικές πηγές ενέργειας) θα χτυπηθεί σημαντικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Έτσι για άλλη μια φορά, οι ΗΠΑ μεγαλώνουν μια διαμάχη, από την οποία μόνο εκείνες αναμένεται να ωφεληθούν σημαντικά, ενώ το κόστος θα το πληρώσουν άλλοι (σε επανάληψη δηλαδή των όσο συμβαίνουν στην Ουκρανία).

Αυτό όμως που δεν είναι ξεκάθαρο είναι το γιατί οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο. Η απάντηση μπορεί να είναι προφανής (δηλ. για να κάνουν επίδειξη δύναμης) αλλά αυτή τη φορά απέναντί τους δεν υπάρχει μια παγκόσμια τρομοκρατική οργάνωση (τύπου Αλ Κάιντα) ή ένας δικτάτορας που στην πραγματικότητα δε θέλει κανείς. Αυτή τη φορά, απέναντι του υπάρχει ένα κράτος στο οποίο υπάρχει δημοκρατία, έστω και κατ' επίφαση. Από την άλλη όμως αυτό το καθεστώς-κράτος λειτουργεί ως δημοκρατία, μόνο όσο αφορά τις εκλογές που πραγματοποιεί...Όπως γράφει σωστά ο Νίκος Τζιανίδης στο "Έθνος":

"Το καθεστώς του Ιράν είναι ένα από τα πιο σκληρά και καταπιεστικά στον Κόσμο: αυθαίρετες συλλήψεις και οι στημένες δίκες, βασανιστήρια μεσαιωνικού τύπου, μαστιγώσεις, εκτελέσεις, αποκεφαλισμοί, ακρωτηριασμοί, φυλακές ανήλιαγες που όποιος μπαίνει βρίσκεται στον προθάλαμο του Κάτω Κόσμου…Η γυναίκα θεωρείται μίασμα! Η ελεύθερη πολιτική σκέψη και έκφραση είναι απαγορευμένες. Και το μίσος του καθεστώτος για τον άνθρωπο δεν γίνεται αισθητή μόνο από τους Ιρανούς. Η Ισλαμική Δημοκρατία εξάγει τον αυταρχισμό της εδώ και χρόνια, μέσω αντιπροσώπων της Χαμάς στην Παλαιστίνη και της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, (Σ.Σ. καθώς και τους Χούθι στην Υεμένη) και τώρα προμηθεύοντας με «πολεμικό δυναμικό» τη Ρωσίας στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Το θεοκρατικό-σατανικό καθεστώς του Ιράν έχει χρηματοδοτήσει και υποστηρίξει την Τρομοκρατία στη Δύση· ο διακαής πόθος του για χρήση πυρηνικών όπλων, με τα οποία θα απειλούσε το Ισραήλ, είναι αδήριτος."

Επομένως και με δεδομένο το ότι οι πρώτες ημέρες της ισραηλινής επίθεσης στο Ιράν φαίνεται να έχουν προκαλέσει σημαντική ζημιά στη στρατιωτική υποδομή του ιρανικού καθεστώτος, αποκαλύπτωντας μια ανεπάρκεια στην ικανότητα του Ιράν να αντιδράσει και να αμυνθεί, δημιουργείται ένας τεράστιος πειρασμός για μια επίθεση που θα αποδυναμώσει σε τεράστιο βαθμό το Ιράν, δίνοντας τη δυνατότητα και στο "λαό του Ιράν" ν' ανατρέψει το καθεστώς διακυβέρνησής του. Ας μην ξεχνάμε ότι εξ' αρχής ο Νενατανιάχου το είχε αναφέρει ως έναν από τους "στόχους" των πυραυλικών επιθέσεών του...

Ο αρθρογράφος του "Έθνους" συνεχίζει: "Η εξαφάνιση του ιρανικού καθεστώτος δεν συνεπάγεται και επιτυχημένη αλλαγή καθεστώτος. Είναι πιθανό, το Ισραήλ, με ή χωρίς τη στρατιωτική υποστήριξη του Τραμπ, να προκαλέσει τόση ζημιά στο Ιράν ώστε να καταστήσει αδύνατη τη λειτουργία του καθεστώτος. Αλλά τι θα ακολουθήσει; Ούτε το Ισραήλ ούτε οι ΗΠΑ έχουν πρόθεση να καταλάβουν ένα ισοπεδωμένο Ιράν για να το διοικήσουν. Τα σκληρά μαθήματα από το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Λιβύη είναι ακόμα νωπά. Και σίγουρα το Ιράν δεν είναι το Βερολίνο του 1945. Ένα καθεστώς που θα προωθείται από το Ισραήλ σίγουρα θα δυσκολευτεί να επιβιώσει. Ένα καθεστώς που θα υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και επιτρέπει στον Τραμπ και τους συμμάχους του να λεηλατούν και να πλουτίζουν εις βάρος του Ιράν, θα είχε βραχύ βίο και τέλος κακό. Άλλωστε και οι Ιρανοί διαβάζουν Ιστορία και δεν ξεχνούν ούτε τον ξενόδουλο σάχη Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί, ούτε και τον φιλόπατρη Μοχάμεντ Μοσαντέκ, που ανατράπηκε με πραξικόπημα οργανωμένο από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (λέγε με CIA) και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ένα ηττημένο Ιράν, σήμερα, θα ήταν ένα αποδυναμωμένο μεν, αλλά εξαιρετικά μεγάλο, περήφανο και σημαντικό κράτος δε· θα εξακολουθούσε να είναι πλούσιο σε φυσικούς πόρους- μια ενεργειακή υπερδύναμη- και θα παρέμενε καλά οπλισμένο και- κυρίως- θα υποδαυλίζονταν (από τρίτους) εστίες αντίστασης που σύντομα θα θέριευαν. Το εθνωτικό και θρησκευτικό δυναμικό μείγμα του Ιράν θα άρπαζε την ευκαιρία να διεκδικήσει τα δικαιώματα και τις αξιώσεις του, όταν ο καιρός και οι συγκυρίες θα το επέτρεπαν. Και κάτι περισσότερο από σίγουρο: οι νοσταλγοί-υποστηρικτές του παλαιού καθεστώτος θα βρίσκονταν παντού και σίγουρα όχι μόνο στις ένοπλες δυνάμεις και την αστυνομία. Αυτά είναι ακριβώς τα συστατικά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και τέλος μια έκρηξη κοινωνικής αστάθειας, ισχύος μεγαλύτερης από τα- δήθεν- πυρηνικά όπλα που αντιμάχονται τώρα οι «καλοί» Ισραηλινοί και οι ΗΠΑ.

Το Ιράν είναι ένα translaticius επαναστατικό καθεστώς· οι ηγέτες του, που αναρριχώνται στην εξουσία, έχουν γκρεμίσει τους προκατόχους τους. Και αν τώρα ανατραπούν, μπορεί και να μην παραδοθούν ποτέ, όπως εξάγγειλε ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ."

Και αυτό θα ήταν κάτι που σήμαινε επανάληψη του Αφγανιστάν, αυτή τη φορά σε μεγαλύτερη κλίμακα, με πιθανή εμπλοκή άλλων...Κάτι που δε θα έπρεπε να το θέλει κανείς, οπουδήποτε στον κόσμο...

Βέβαια με τέτοιους παγκόσμιους ηγέτες (και με δηλώσεις του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, που προκαλούν σκεπτικισμό για το αν είναι καλά στα μυαλά του ή όχι), δεν μπορεί να υπάρχει αισιοδοξία...

Από το "Ροντέο" στο "Allou Fun Park" - τα λούνα παρκ που έγραψαν ιστορία

Η ιστορία των λούνα παρκ

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η διασκέδαση στα λούνα παρκ ήταν η πιο "in" διασκέδαση στην Ελλάδα. Ένα μέρος που μια οικογένεια (και η νεολαία) μπορούσε να παίξει και να διασκεδάσει με λίγα (σχετικά) χρήματα, να τσιμπήσει κάτι πρόχειρο και να περάσει ευχάριστα το απόγευμά του. Τα χρόνια όμως πέρασαν, και όσο και αν τα λούνα παρκ μετεξελίχθηκαν σε "θεματικά πάρκα", το ενδιαφέρον του κόσμου ατόνισε, όπως ατόνισε και το ενδιαφέρον των επιχειρηματιών που είχαν επενδύσει σε αυτά. Έτσι, μια σειρά από σοβαρά και μη, θανατηφόρα και μη, ατυχήματα, τα μπλεξίματα με τις αστυνομικές αρχές που άρχισαν να ζητούν άδειες λειτουργίας και κυρίως ο κόσμος: τα παιδιά άρχισαν σταδιακά να χάνουν το ενδιαφέρον τους για τα συγκρουόμενα και τα άλλα παιχνίδια των λούνα παρκ. Σήμερα υπάρχει το TikTok, τα social media, οι gaming εφαρμογές και τα ηλεκτρικά πατίνια. Και κάπως έτσι, τελείωσε η εποχή των λούνα παρκ...

Τα λούνα παρκ του χθες

Ηταν 1965 όταν στη Συγγρού, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Media Markt (περίπου), άνοιξε τις πύλες του για πρώτη φορά το λούνα παρκ «Ροντέο». Αμέσως έγινε το πιο διάσημο απ’ όλα της Αθήνας, ιδιαίτερα αφού η ταινία «Το κορίτσι του λούνα παρκ» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ και το «Σ’ αγαπώ» (πάλι με την Αλίκη) γυρίστηκαν εκεί.

Οσο πέρναγαν τα χρόνια το «Ροντέο» έμπαινε όλο και περισσότερο στις καρδιές των Αθηναίων (και όχι μόνο) με αποτέλεσμα να γίνει ως και παράσταση με τον Καραγκιόζη (!!!), με αποτέλεσμα να γίνει επιτακτική η ανάγκη να μετακινηθεί σε «καλύτερες» περιοχές. Πρώτα, το 1970, μετακινήθηκε στις εκβολές του ρέματος Πικροδάφνης, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η είσοδος της μαρίνας Αλίμου. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 το «Ροντέο» μετακόμισε στην παραλία του Αλίμου, εκεί όπου αργότερα φτιάχτηκε το καφέ «Οστρια». Τότε το «Ροντέο» ανήκε στον ΕΟΤ, το οποίο όταν μετακινήθηκε το 1975 στον Αλιμο υπενοικιάστηκε (έναντι 2 εκατ. δραχμών τον μήνα) στους επιχειρηματίες Αχιλλέα Κουτσιρίμπα (ο ίδιος άνοιξε και το κέντρο «Riba’s» στη Βάρκιζα, ονομάζοντάς το με συντομογραφία του επιθέτου του) και (επίσης επιχειρηματία) Γεράσιμο Βαλλιάνο. Οι επενδυτές ανέλαβαν μια εντελώς άδεια έκταση 29 στρεμμάτων μπροστά στην παραλία, στην οποία έφεραν ρεύμα με ηλεκτροφωτισμό, ασφαλτοστρώσεις, πεζοδρόμια, πάρκινγκ, δενδροφυτεύσεις και γκαζόν. Και το τεράστιο ποσό που επένδυσαν τελικά κάθε άλλο παρά πήγε χαμένο.

Πολύ γρήγορα, το λούνα παρκ μετατράπηκε σε θρύλο. Ολη η χώρα πήγαινε χειμώνα - καλοκαίρι για να διασκεδάσει στο «Ροντέο». Ουσιαστικά το «Ροντέο», με το πολύχρωμο σήμα, ήταν δύο λούνα παρκ ενωμένα σε ένα. Γι’ αυτό είχε και δύο εισόδους, έξω από τις οποίες γινόταν πραγματικά χαμός. Πέρα από το κυκλοφοριακό πρόβλημα που είχε η περιοχή από τους επισκέπτες του, υπήρχαν κάθε λογής πλανόδιοι, οι οποίοι πούλαγαν μαλλί της γριάς, ποπ-κορν, καλαμπόκι, αναψυκτικά, κοσμηματάκια, μέχρι και πίνακες που μπορούσε να «φιλοτεχνήσει» κάποιος με τη βοήθεια των (αληθινών) ζωγράφων. Στο εσωτερικό του, το «Ροντέο» είχε παιχνίδια που ήταν πρωτόγνωρα για την εποχή. Την Μπαλαρίνα που γύριζε σαν τρελή προκαλώντας ανακάτεμα στο στομάχι, το Χταπόδι που σε χτύπαγε σαν... χταπόδι, το Ταψί όπου καθόσουν χωρίς ζώνες και σε «κοσκίνιζε» γεμίζοντάς σε μελανιές, η Ρόδα που χάριζε πανοραμική άποψη της Αθήνας, το Τελεφερίκ που γύρναγε ως και πάνω από τη θάλασσα, το Εντερπράιζ με τα βαγόνια του, το Ρόλερ Κόστερ (Τρένο του Θανάτου). Στην άλλη πλευρά υπήρχαν άλλα δημοφιλή παιχνίδια, όπως τα συγκρουόμενα, η σκοποβολή, ο Μασίστας -ένας πλαστικός μπρατσαράς που έπρεπε να τον κερδίσεις σε μπρα ντε φερ αν ήθελες να κερδίσεις δώρα-, ο Λαβύρινθος με τους παραμορφωτικούς καθρέφτες, ο Πύραυλος, ο Στοιχειωμένος Πύργος και πολλά ακόμα.

Συγκεκριμένη ώρα λειτουργίας το «Ροντέο» δεν είχε. Γι’ αυτό όλη τη μέρα (και νύχτα) στα ηχεία του ακούγονταν τραγούδια της εποχής, από ντίσκο μέχρι τα «παπάκια». Ειδικά τα Σαββατοκύριακα, ήταν το τέλειο μέρος για να περάσουν εκεί τη μέρα τους ερωτευμένα ζευγαράκια, να γίνουν τα πρώτα ραντεβού, αλλά και οικογένειες με παιδιά, ακόμα και ηλικιωμένοι. Όλοι «χώραγαν» στο «Ροντέο».

Το τεράστιο, μεγαλύτερο λούνα παρκ της χώρας ήταν κάτι σαν την Ντίσνεϊλαντ για την Ελλάδα. Εκεί γυρίστηκαν περισσότερες από 30 ταινίες, μεταξύ των οποίων και η «Le Casse» του 1971 που κλείνει με τον Ομάρ Σαρίφ να καταδιώκει τον Ζαν Πολ Μπελμοντό στο Καρουζέλ του λούνα παρκ. Στο μεταξύ, η γύρω περιοχή είχε γεμίσει με καταστήματα με «ουφάδικα» και ντισκοτέκ. Τα βράδια η νεολαία κατέβαινε με τις μηχανές -βάζοντας και κόντρες στην... πορεία-, ενώ οι «ψιλές» που έπεφταν όλο και συχνότερα άρχισαν να κάνουν το μέρος σιγά-σιγά ακατάλληλο για οικογένειες. Έτσι, το 1983, όταν το ΠΑΣΟΚ εξέλεξε δήμαρχο στον Άλιμο (τον Βασίλειο Ξένο), το πρώτο του μέλημα ήταν, όπως είχε υποσχεθεί και προεκλογικά, να διώξει το «Ροντέο» για να παραδώσει ξανά τη γη στους δημότες. Το «Ροντέο» στο μεταξύ, όπου άρχισε να συχνάζει όλο και περισσότερη αλητεία (όπως καταγράφει έμμεσα και η ταινία «Κλεφτρόνι και τζέντλεμαν» με τον Στάθη Ψάλτη στον πρωταγωνιστικό ρόλο), είχε στοχοποιηθεί ως κακόφημο spot και κέντρο διαφθοράς. Οι φήμες ότι εκεί διακινούνται ναρκωτικά έδιναν και έπαιρναν.

Μέχρι το 1987 ο Δήμος Αλίμου είχε κάνει έξωση στο «Ροντέο», ο ΕΟΤ την είχε αναστείλει και το θέμα είχε φτάσει μέχρι και στον Αρειο Πάγο, ο οποίος είχε αποφανθεί ότι η έκταση ανήκει στον δήμο. Οι περίπου 200 υπάλληλοι του λούνα παρκ, όταν ο δικαστικός επιμελητής πήγε να επιδώσει την έξωση, ανέβηκαν στα πιο ψηλά παιχνίδια του και απειλούσαν να αυτοκτονήσουν, ενώ ο δήμαρχος μάζεψε υπογραφές μέχρι και... παιδιών από τα σχολεία της περιοχής ζητώντας να φύγει από την περιοχή. Και όταν έφτασε στο αμήν, πήρε τηλέφωνο τον τότε πρωθυπουργό, Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος τον άκουσε εμβρόντητος να τον ενημερώνει ότι κατέρχεται σε απεργία πείνας μέχρι να φύγει το «Ροντέο» από την περιοχή του! Εκείνη τη χρονιά έγινε και ένα περιστατικό που θα σφράγιζε τη μοίρα του «Ροντέο». Μια νεαρή κοπέλα θα έπεφτε από το διάσημο παιχνίδι Εντερπράιζ χάνοντας τη ζωή της. Η πίεση αυξήθηκε, τα επιχειρήματα του τότε δημάρχου έγιναν ξαφνικά πιο πειστικά και οι δικαστικές αποφάσεις οδήγησαν τους δύο επιχειρηματίες να δεχτούν την έξωση. Το μόνο για το οποίο δεν υπάρχει σαφής πληροφορία είναι τι απέγιναν τα παιχνίδια του. Κάποιοι λένε ότι εμφανίστηκε ένας Σαουδάραβας ο οποίος τα αγόρασε όλα εν μία νυκτί και άλλοι ότι εκποιήθηκαν και μοιράστηκαν στα ανταγωνιστικά λούνα παρκ. Το «Ροντέο», πάντως, δεν άνοιξε ποτέ ξανά. Μετά η περιοχή μετατράπηκε σε σκουπιδότοπο, μέχρι το 1996 να ανοίξει εκεί καφετέρια. Ο αστικός μύθος λέει πως όταν έκλεισε το «Ροντέο» καταγράφηκε έκρηξη στις ενοικιάσεις βιντεοκασετών, αφού ο κόσμος δεν είχε λόγο να βγει πια...

 Αν για τα νότια προάστια το «Ροντέο» ήταν η Ντίσνεϊλαντ, για τα βόρεια τα «Αηδονάκια» ήταν το αντίπαλο δέος. Το λούνα παρκ του Αμαρουσίου έμεινε στην ιστορία ως το διασημότερο και μακροβιότερο της Αθήνας, υπερηφανευόμενο ότι μεγάλωσε πέντε γενιές Αθηναίων, αφού λειτουργούσε από το 1981 ως το 2023. Η έκτασή του ήταν πολύ μικρότερη από του «Ροντέο» -περίπου η μισή-, αλλά και εκεί υπήρχαν παιχνίδια που λάτρεψαν μικροί και μεγάλοι. Παιχνίδια όπως η Κάμπια, το Αεροπλανάκι, η Ρόδα (αν και πολύ μικρότερη αυτής του «Ροντέο»), το Καρουζέλ, τα συγκρουόμενα, το τρενάκι και το τραμπολίνο έμειναν στις αναμνήσεις των παιδιών που μεγάλωσαν με τις μνήμες των χαρούμενων επισκέψεων εκεί, του μαλλιού της γριάς και του καλαμποκιού που έτρωγαν. Τρεις δεκαετίες λειτούργησε εκεί το διάσημο λούνα παρκ. Μέχρι που το 2002, το Συμβούλιο της Επικρατείας επικύρωσε την προηγούμενη απόφαση μετά από προσφυγή κατοίκων για λουκέτο στα «Αηδονάκια». Το 2023 έπεσαν οι τίτλοι τέλους, οι οποίοι ήταν μάλλον αναπόφευκτοι αν φανταστεί κανείς ότι το δεύτερο διασημότερο ιστορικό λούνα παρκ της χώρας λειτουργούσε χωρίς άδεια λειτουργίας! Τα «Αηδονάκια», ονομαστά και αγαπημένα, έκλεισαν το φθινόπωρο του 2023. Αθόρυβα, χωρίς τυμπανοκρουσίες και φανφάρες. Το Μαρούσι έμεινε χωρίς παιδικά γέλια και οι διαβάτες κοιτούν πλέον με θλίψη την κάποτε φωτισμένη πλατεία που φιλοξενούσε χιλιάδες παιδικά πάρτυ και ραντεβού από τα 80s ως τα 10s. Ο λόγος; Πολεοδομικά και αδειοδοτικά ζητήματα. Οι αρμόδιοι έκριναν πως ο χώρος δεν πληροί πλέον τις προδιαγραφές. Ηταν σαν να σου λένε ότι το παιδικό σου δωμάτιο είναι παράνομο.

Πιο βραχεία ζωή είχαν άλλα λούνα παρκ σε περιοχές της Αθήνας που προσπάθησαν να γίνουν το αντίπαλο δέος ή η συνέχεια του «Ροντέο». Για παράδειγμα, το «Ιντερνάσιοναλ» στη Γλυφάδα έγινε γρήγορα πόλος έλξης χρησιμοποιώντας κάποια διάσημα παιχνίδια του «Ροντέο» όπως το Ταψί και το Χταπόδι. Δεν άντεξε όμως πολλά χρόνια, βάζοντας λουκέτο καθώς δεν κατάφερε να πάρει άδεια λειτουργίας. Στο Νέο Φάληρο λειτουργούσε το «Τίβολι», με την ονομασία του διάσημου γιγαντιαίου πάρκου της Δανίας, αν και ήταν σημαντικά μικρότερο. Λόγω της τοποθεσίας, ωστόσο, επιχείρησε να πλασαριστεί ως «νέο Ροντέο». Ο κόσμος το αγάπησε, όμως δεν ευδοκίμησε. Στην περιοχή Εδέμ του Αλίμου είχε ανοίξει παλιότερα και ένα λούνα παρκ αλά «Ροντέο» με την ονομασία «Εδέμ», όμως δεν κατάφερε να πιάσει.

Οσο για το υδάτινο «Copa Copana» που είχε σκάσει με φούρια στα 00s; Κατέληξε εγκαταλειμμένο μετά από χρόνια νομικών διαμαχών για αυθαίρετες κατασκευές, με σφραγίσματα από το υπουργείο Τουρισμού, ώσπου σήμερα να θυμίζει τοπίο που φέρνει περισσότερο post-apocalyptic πλατό παρά πάρκο αναψυχής. Το «Waterpark» άνοιξε το 2006 στο Χαϊδάρι ως σύγχρονο υδάτινο πάρκο έκτασης 3.000 τ.μ. Κόστισε περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ, αλλά διαπιστώθηκε ότι χτίστηκε πάνω σε αρχαία, για την ακρίβεια πάνω στην Ιερά Οδό. Το 2009 ο δήμος ανακάλεσε την άδεια λόγω έλλειψης περιβαλλοντικών όρων και αυθαίρετων κατασκευών, έως το 2011 που ξανάνοιξε, όχι όμως για πάρα πολύ. Τον Αύγουστο του 2019 το υπουργείο Τουρισμού διέταξε την οριστική σφράγισή του με αιτίες την αντιπαραβολή του με προστατευόμενη ζώνη, το ότι πολύ κοντά του έχει η ΔΕΗ πυλώνες υψηλής τάσης, αλλά και το ότι είχε αυθαίρετες κατασκευές, δίνοντας μάλιστα μη ικανοποιητικές απαντήσεις η διοίκηση. Από τότε παραμένει εγκαταλειμμένο, με τις νεροτσουλήθρες του να στέκουν σαν στοιχειωμένες.

Τελικά δεν ήταν η μοίρα τους να μείνουν ανοιχτά τα λούνα παρκ της χώρας, αφού σχεδόν κανένα δεν είχε την απαραίτητη άδεια. Για την ακρίβεια, μόνο το «Allou!». Εκτός από άλλα δύο στην περιφέρεια που είχαν άδεια λειτουργίας, όλα τα άλλα λειτουργούσαν παράνομα. Αυτό αποκαλύφθηκε μετά τον θάνατο του 19χρονου Γιάννη Καμπαϊλή σε λούνα παρκ στη Χαλκιδική, για το οποίο ποτέ κανείς δεν δέχθηκε πως έχει την ευθύνη. Τότε ήταν που μάθαμε ότι μία από τις δύο εταιρείες που έβγαζε χαρτιά για τη λειτουργία των λούνα παρκ δεν τους έδινε νόμιμες γνωματεύσεις αφού δεν είχε ειδικευμένο προσωπικό, το οποίο μάλιστα χορηγούσε παραστατικά λειτουργίας και... ιδιωτικά. Και παράνομα, φυσικά.

Το σήμερα...

Και τώρα; Αν θέλει ένα παιδί να νιώσει τη χαρά που έχει ένα παιχνίδι σε λούνα παρκ και να γελάσει με την ψυχή του, η καλύτερή του επιλογή είναι το τραμπολίνο σε κάποιο εμπορικό κέντρο ή -το πιθανότερο- μια εφαρμογή όπως το TikTok για να δει (ή να ανεβάσει) βίντεο και οι εφαρμογές gaming. Ολα πλέον γίνονται μέσω κινητού και τάμπλετ, ποιος ενδιαφέρεται για τα συγκρουόμενα και το περίφημο Ταψί; Γι’ αυτό και έμειναν ελάχιστα πάρκα και κυρίως κανένα λούνα παρκ. Στην Αττική, για παράδειγμα, τα μόνα «θεματικά πάρκα» που απομένουν είναι το Playmobil Fun Park και κάποια waterparks τύπου «Aquapolis», τα οποία απευθύνονται κυρίως σε οικογένειες με μικρά παιδιά και όχι σε εφήβους που αναζητούν thrill rides. Εσβησαν λοιπόν για πάντα τα λούνα παρκ ή θα επιστρέψουν...

Η Ελλάδα δεν έμεινε χωρίς λούνα παρκ επειδή δεν υπάρχει κοινό. Εμεινε χωρίς αυτά επειδή δεν υπήρχε συντήρησή τους, σεβασμός προς το κοινό, επένδυση, όραμα. Οι γενιές των 80s και των 90s έμαθαν να διασκεδάζουν με έναν γύρο στη Ρόδα, με τσιρίδες στον Ανεμοστρόβιλο, με μαλλί της γριάς και παγωτό σε ξυλάκι. Τα παιδιά του σήμερα έχουν iPad, TikTok και malls - αλλά όχι ανάμνηση από λούνα παρκ. 

Η πικρή αλήθεια είναι ότι τα λούνα παρκ δεν έκλεισαν μόνο επειδή δεν είχαν τις τυπικές άδειες λειτουργίας και επειδή ο κόσμος έπαψε ξαφνικά να τα βρίσκει ενδιαφέροντα. Με πολύ πόνο ο κόσμος άρχισε να τα αντιμετωπίζει με καχυποψία μετά από μια σειρά σοβαρών ατυχημάτων, κάποια εκ των οποίων δυστυχώς θανατηφόρα. Μέσα σε 20 χρόνια, τρία δυστυχήματα (Ελληνικό 2014, Βόλος 2019, Χαλκιδική 2024) και τουλάχιστον τρία σοβαρά ατυχήματα (όπως εκείνο στο «Allou!» το 2022) έβαψαν με αίμα τα λούνα παρκ. Το πρόβλημα δεν ήταν μόνο η κακιά στιγμή. Ηταν και η απουσία αυστηρού πλαισίου λειτουργίας, ελέγχων, μηχανικών συντηρήσεων κ.ο.κ. Πάρκα χωρίς άδειες, παιχνίδια χωρίς τεχνικούς, μάρκετινγκ χωρίς ουσία και σκιές που πύκνωναν όσο περνούσε ο καιρός.

Το πρώτο σοκαριστικό δυστύχημα έγινε στις 27 Απριλίου 2014 στο Ελληνικό. Τότε, ένα 13χρονο αγόρι χτυπήθηκε θανάσιμα από έναν φουσκωτό κύλινδρο που δεν ήταν καλά δεμένος και τον πήρε ο δυνατός άνεμος. Η 11χρονη αδελφή του τραυματίστηκε σοβαρά. Στις 30 Αυγούστου 2019, στον Βόλο, ήρθε το νέο σοκ. Στο λούνα παρκ που είχε στηθεί στον Αλμυρό, μια 14χρονη έπεσε από το παιχνίδι Χαλί και υπέκυψε στα σοβαρά τραύματά της. Το 2024, στις 19 Αυγούστου, στο λούνα παρκ που είχε στήσει ο δήμος στο Πευκοχώρι Χαλκιδικής, ένας 19χρονος έχασε τη ζωή του όταν εκτοξεύθηκε από το παιχνίδι Crazy Dance. Το κάθισμα αποσπάστηκε από την έλλειψη συντήρησης. Αποκαλύφθηκε ότι δεν είχε καν ελεγχθεί αν υπήρχε άδεια λειτουργίας.

Στα θανατηφόρα θα έπρεπε να συγκαταλέγεται και το ατύχημα του 2010 σε τραμπολίνο σε λούνα παρκ της Χαλκιδικής. Τότε, ο έφηβος Μιχάλης Μάλλης τραυματίστηκε σοβαρά. Εζησε με ολική παράλυση μέχρι μόλις στα 18 του έτη... Δεν ήταν όμως μόνο οι τρεις θάνατοι, αλλά και τα σοβαρά μη θανατηφόρα ατυχήματα σε λούνα παρκ, που επίσης αποδείχθηκε ότι δεν είχαν κανένα μέτρο ασφαλείας. Στη Ναύπακτο, στις 30 Οκτωβρίου 2019, ένα τρίχρονο αγοράκι τραυματίστηκε, ευτυχώς ελαφρά, σε τρενάκι πανηγυριού, ενώ το μεγάλο σοκ ήρθε τον Σεπτέμβριο του 2022 στο «Allou! Fun Park». Εκεί, τέσσερα άτομα τραυματίστηκαν σοβαρά (σε σπλήνα, πλευρά, κεφάλι) από πρόσκρουση σε θάμνους λόγω χαμηλής στάθμης νερού σε water ride. Ο κόσμος τότε αναρωτήθηκε: αν τραυματίζονται θαμώνες του «Allou!», τι συμβαίνει άραγε στα άλλα λούνα παρκ;

Το «Allou! Fun Park» στου Ρέντη, που κρατούσε ως ο τελευταίος των Μοϊκανών τις τελευταίες δεκαετίες, έπεσε το 2025 (έχοντας ανοίξει το 2002) μετά από ένα φιάσκο σχετικά με τις άδειες, ένα τρίμηνο λουκέτο, μια κόντρα με τον δήμο και μια βαριά χρηματοοικονομική αιμορραγία ύστερα από όλα αυτά. Οι υπεύθυνοι του πάρκου μπορεί να λένε ότι «πάγωσε προσωρινά», αλλά τα roller coasters δεν σηκώνονται εύκολα όταν η ταμειακή έχει χρεωθεί με 1,15 εκατ. ζημιές και πάνω από 5 εκατ. ευρώ σε δάνεια. Το πρώτο «βραχυκύκλωμα» για το «Allou!» το είδαμε σε μια εποχή όπου θα έπρεπε κανονικά να ετοιμάζεται να γεμίσει με κόσμο. Ηταν 19 Δεκεμβρίου του 2024 και αντί να ανακοινώνει τις χριστουγεννιάτικες ατραξιόν του, το πάρκο έμπαινε σε μια διαμάχη με τον Δήμο Νίκαιας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη. Ο δήμος προχώρησε, εκείνη την ημέρα, σε σφράγιση του πάρκου, αναφέροντας ότι η αναστολή λειτουργίας του έγινε επειδή δεν κατατέθηκαν όλα τα δικαιολογητικά στην ώρα τους. Εκείνο το λουκέτο, έστω και αν ήταν προσωρινό, προκάλεσε την πρώτη μεγάλη οικονομική αιμορραγία. Το «Allou!» έχασε 3 εκατ. ευρώ έσοδα (βάσει εκτιμήσεων) από το λουκέτο στη μέση της εορταστικής περιόδου του χειμώνα.

Χρειάστηκε να φτάσουμε στις 27 του περασμένου Φεβρουαρίου για να επαναλειτουργήσει το πάρκο. Νωρίτερα είχε προσκομίσει όλα τα έγγραφα που ζητούσε ο δήμος για να εκδώσει τη σχετική άδεια. Η ζημιά, όμως, είχε γίνει. Στον κόσμο των επιχειρήσεων αυτό που ονομάζεται systematic misinformation, μαζί με την προηγηθείσα διακοπή λειτουργίας, είχε βγάλει το «Allou! Fun Park» από τις συνειδήσεις των επισκεπτών του, οι οποίοι το είχαν αφαιρέσει από τις επιλογές διασκέδασης. Αυτό σημαίνει ότι το πάρκο άνοιξε για να διαπιστώσει ότι είχε δεχτεί βαρύτατο πλήγμα στην επισκεψιμότητά του. Από τον Απρίλιο μέχρι και τον τρέχοντα μήνα, το πάρκο υπέστη χρηματοοικονομική εξάντληση που οδήγησε σε νέες εντάσεις, αφού ήδη η επιχείρηση του λούνα παρκ είχε συσσωρεύσει ζημίες (το 2023) ύψους 1,15 εκατ. ευρώ με μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο δανεισμό που ξεπερνούσε τα 5 εκατ. ευρώ. Η βιωσιμότητα του λούνα παρκ πλέον κρεμόταν από ένα σκοινί και οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης της εταιρείας οδήγησαν στη νέα παύση.

Το τέλος

Η ιστορία γράφει ότι τη 10η Ιουνίου 2025 η διοίκηση της επιχείρησης θα ανακοινώσει ότι έξι ημέρες αργότερα αναστέλλεται ολοκληρωτικά η λειτουργία του «Allou! Fun Park» και του παιδότοπου «Kidom» έπειτα από 23 χρόνια. Η διοίκηση του «Allou!», στους λόγους που επικαλείται για την αναστολή λειτουργίας, αναφέρει το χειμερινό τρίμηνο λουκέτο από τον δήμο, το οποίο χαρακτηρίζει «καταχρηστικό» και «νομικά αβάσιμο» καθώς ισχυρίζεται ότι είχε όλες τις απαιτούμενες άδειες και πιστοποιήσεις, αλλά και τη συστηματική παραπληροφόρηση και δυσφήμηση που έπληξαν τη φήμη του. Πάντως ο δήμος κάθε άλλο παρά συμφωνεί, αφού επιμένει ότι ακολούθησε τις νόμιμες διαδικασίες σε ό,τι αφορά τις άδειες μέχρι να επαναλειτουργήσει νόμιμα και ότι το κλείσιμο του Ιουνίου ήταν καθαρά επιχειρηματική απόφαση, χωρίς να έχει καμία σχέση με ενέργειες ή ευθύνες της δημοτικής αρχής. Και οι δύο πλευρές, πάντως, συμφωνούν ότι θα ήταν... ωραίο αν ξαναξεκινούσε να λειτουργεί το λούνα παρκ. Μπορεί όμως να συμβεί κάτι τέτοιο; Ή μήπως τα λούνα παρκ έχουν τελειώσει οριστικά; Η εποχή που οι οικογένειες φόρτωναν το μικρό αυτοκίνητό τους, τα παιδιά έβαζαν τα καλά τους και κάπου ανάμεσα σε νουά μπαλόνια, μηχανικά άλογα και τη μυρωδιά από ποπ κορν ξεκινούσε το πιο λαμπερό event της εβδομάδας, η εκδρομή στο λούνα παρκ, φαίνεται πως πέρασε ανεπιστρεπτί. Σήμερα, το 2025 βρίσκει την Αθήνα χωρίς ούτε ένα σταθερό ανοιχτό θεματικό πάρκο τύπου «Allou!», «Αηδονάκια», «Ροντέο». Μόνο οι αναμνήσεις έμειναν από αυτά...Περιοδεύοντα και εποχικά λούνα παρκ βέβαια υπάρχουν (στην Κρήτη π.χ. κυριαρχούν τα Λούνα Παρκ "Κατερίνα" στο Ηράκλειο και τα Χανιά), αλλά με τη σειρά των ατυχημάτων, την κακή συντήρηση και τη (σωστή) δημοσιοποίηση των προβλημάτων αδειοδότησής τους, το μέλλον τους φαντάζει δύσκολο...

Όλη η Ελλάδα, μια τεράστια Μύκονος...

 Η πραγματικότητα είναι μία: η κατάσταση έχει ξεφύγει τελείως. Η καταπάτηση των βασικών μας δικαιωμάτων όσο αφορά την πρόσβαση στις παραλίες (λεπτομέρειες για το τι περιλαμβάνουν μπορείτε να δείτε εδώ) συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς, παρά τα applications του κράτους για την ενημέρωση των αρχών - οι οποίες όμως τις περισσότερες φορές δεν κάνουν απολύτως τίποτα. Πριν μερικά χρόνια το πρόβλημα ήταν η Μύκονος και τα ακριβά ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Μετά επεκτάθηκε με καταπατήσεις του αιγιαλού και το ξεπούλημα των παραλιών - με παραχωρήσεις που "επεκτείνονταν" καθώς η σεζόν προχωρούσε. Στην αρχή σε απομακρυσμένες περιοχές και μικρά νησιά - μετά σιγά-σιγά και σε μεγαλύτερα. Αποκλεισμοί δρόμων, μπάρες και εμπόδια - όλα στο βωμό της δημιουργίας του αποκλειστικού, εις βάρος όλων μας. Έντεκα χρόνια πριν γράφαμε ότι "δεν πρέπει να τους περάσει", γιατί αν συνέβαινε αυτό, το κακό θα επεκτεινόταν...Και να που συνέβει.

Όπως αναφέρει η γνωστή (και καθόλου αντιπολιτευόμενη) εφημερίδα "Πρώτο Θέμα
", το μπάνιο στη θάλασσα στην Αττική κοστίζει πλέον όσο ένα αεροπορικό εισιτήριο. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι σε γνωστό ξενοδοχειακό συγκρότημα στο Καβούρι, το κόστος για ένα κρεβάτι και μια ομπρέλα φτάνει τα 320 ευρώ την ημέρα. Χωρίς σπα, χωρίς προσωπικό σερβιτόρο, χωρίς exclusive παροχές. Μόνο μία ξαπλώστρα – δίπλα σε νερά που δεν έχουν αλλάξει ούτε στο ελάχιστο. Η ίδια παραλία, η ίδια άμμος, το ίδιο τοπίο. Το μόνο που άλλαξε είναι οι πελάτες – και μαζί τους, η τιμή. Δεν πρόκειται για μεμονωμένο φαινόμενο. Η μεταμόρφωση του παραλιακού μετώπου της Αττικής, ιδίως στα νότια προάστια, είναι πλέον εμφανής. Η έλευση ξένων με Golden Visa, η αγορά παραθαλάσσιων ακινήτων από εύπορους Λιβανέζους, Τούρκους, Ουκρανούς και Άραβες, αλλά και η δημιουργία μιας νέας τουριστικής τάσης τύπου “Mykonos lifestyle in Athens” έχουν φέρει αλυσιδωτές αλλαγές. Οι τιμές στα beach bar και στα ξενοδοχεία έχουν εκτοξευθεί, η αισθητική έχει αλλάξει και η θάλασσα, αυτή που κάποτε «ανήκε σε όλους» μετατράπηκε σε πολυτελές προϊόν. 

Και αυτό δε συμβαίνει μόνο στο Καβούρι. Στη Γλυφάδα, σε παραλία που επί δεκαετίες δεν θεωρούνταν ιδανική για μπάνιο, σήμερα λειτουργεί beach bar που χρεώνει 140 ευρώ το σετ ξαπλώστρας με ομπρέλα. Και όχι μόνο αυτό. Ο χώρος ζητάει dress code.  Όπως δηλώνεται ρητά στην ανακοίνωση του καταστήματος: «Beach casual dress code. Swimwear and beach attire are highly encouraged». Ή αλλιώς, αν δεν φοράς παρεό που εγκρίνει το Instagram ή δεν έχεις φορέσει το μαγιό που επιτάσσει η σεζόν, ίσως και να μην ταιριάζεις με το περιβάλλον. Και δεν τελειώνει εκεί. Σε πολλά από αυτά τα μαγαζιά, ειδικά τα Σαββατοκύριακα, απαιτείται κράτηση. Δεν μπορείς απλώς να εμφανιστείς με την πετσέτα στον ώμο. Πρέπει να έχεις «κλείσει θέση». Και φυσικά, οι χαμηλότερες τιμές αφορούν τις πίσω σειρές, εκεί που το μόνο που βλέπεις είναι η πλάτη της ξαπλώστρας του μπροστινού σου. Αν θες να καθίσεις πρώτη σειρά, «κύμα», εκεί όπου το νερό σε ακουμπά χωρίς να σηκωθείς, το κόστος ανεβαίνει στα ύψη και η ζήτηση είναι τέτοια που οι κρατήσεις θυμίζουν διαδικασία fine dining.

Για τον μέσο πολίτη, για μια τετραμελή οικογένεια, η εξίσωση είναι αποθαρρυντική. Ας υποθέσουμε ότι βρίσκεις μία από τις «φθηνές» ξαπλώστρες των 40 ευρώ.  Αν προστεθούν δύο καφέδες, δύο παιδικά snacks, τέσσερα εμφιαλωμένα νερά και δύο club sandwich, ο λογαριασμός φτάνει με ευκολία τα 103 ευρώ. Δηλαδή, πάνω από το 12% του καθαρού βασικού μισθού. Και όλα αυτά, για ένα απλό μπάνιο. Τέρμα λοιπόν τα τάπερ με τα κεφτεδάκια, τα παιδιά με τα μπρατσάκια και τις μπάλες - στις περισσότερες παραλίες.

Η μοναδική εναλλακτική για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν είναι οι δημόσιες πλαζ, όπως, για παράδειγμα η πλαζ της Βουλιαγμένης. Μόνο που τώρα αυτό σημαίνει 15 ευρώ είσοδο το άτομο. Χωρίς καμία εγγύηση για σκιά ή άνεση. Τα Σαββατοκύριακα επικρατεί κυριολεκτικά μάχη για λίγη σκιά, με τον κόσμο να κουβαλάει φορητές καρέκλες, ομπρέλες από το σπίτι και ψυγειάκια για να γλιτώσει τα έξοδα. Οι εικόνες θυμίζουν κάμπινγκ ανάγκης. Άλλοι στήνονται από τις 8:00 το πρωί για να πιάσουν ένα σημείο με δέντρο, άλλοι κάθονται πάνω σε βράχια. Μόνο η θάλασσα είναι δωρεάν - προς το παρόν. Το καλοκαίρι του 2025 αποτυπώνει ανάγλυφα τη νέα κοινωνική πραγματικότητα της παραλίας. Αυτοί που «τα έχουν» πληρώνουν για μια πολυτέλεια που στην ουσία δεν διαφέρει από την απλότητα του παρελθόντος – απλώς φοράει μάρκες, παίζει μουσική με επιμέλεια DJ και χρειάζεται κράτηση από την Τετάρτη. Οι υπόλοιποι στριμώχνονται όπου βρουν, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η παραλία δεν είναι πια δικαίωμα. Είναι πολυτέλεια. Όχι γιατί έγινε καλύτερη. Αλλά γιατί άλλαξε το κοινό. Και μαζί του, άλλαξαν και οι τιμές.

Και αυτά μόνο στην Αττική (όπου η ιστορία ετοιμάζεται να επαναληφθεί και στο Ελληνικό) - το ίδιο συμβαίνει και στην Χαλκιδική, στην Κρήτη, στην Ρόδο...Και το κακό επεκτείνεται.

Προφανώς κάτι πρέπει να γίνει: Δε χρειάζεται να είσαι "φασέος", "εναλλακτικός", "τσιγκούνης" ή "φτωχός" για ν' αντιδράσεις. Οι παραλίες, μαζί με τις παιδικές χαρές και τα πάρκα, είναι το τελευταίο πράγμα στο οποίο μπορούμε να πάμε όλοι, χωρίς να πληρώσουμε. Ας το κρατήσουμε...

Η σκληρή αλήθεια για τον μηχανισμό "SAFE" και το πως αυτός θα ενισχύσει την πολεμική μηχανή της Τουρκίας εις βάρος της Ελλάδας

Τα πράγματα στην εξωτερική πολιτική της χώρας δεν πάνε καθόλου καλά. Από την μία έχουμε το ζήτημα που προέκυψε με το καθεστώς και την περιουσία της Ιεράς Μονής του Σινά, στο οποίο η χώρα μας πιάστηκε κυριολεκτικά στον ύπνο, στην μέση υπάρχει η στάση της χώρας μας απέναντι στο Ισραήλ όσο αφορά το συνεχιζόμενο αποκλεισμό των Παλαιστινίων στη λωρίδα της Γάζας, και από την άλλη έχουμε την αλλαγή στάσης του στρατηγού Χαφτάρ στη Λιβυή, ο οποίος φαίνεται να αποδέχεται πλέον το τουρκολιβυκό μνημόνιο για χάραξη της ΑΟΖ. Και μέσα σε όλα έχουμε και ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα της συμμετοχής της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα μέσω του μηχανισμού "SAFE". 

Πιο συγκεκριμένα (και όπως σημειώνει ο Κωνσταντίνος Τσάκαλος στην εφημερίδα "Παρόν") η κυβέρνηση άνοιξε την πόρτα για τη συμμετοχή της Τουρκίας στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις για εξοπλισμούς και στρώνει τον δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Άμυνα. Το τελευταίο στερεί πλέον το μοναδικό πλεονέκτημα που είχε η χώρα μας έναντι της επιθε
τικής τουρκικής πολιτικής: την ιδιότητά της ως μέλους της ΕΕ. Οι διαδικασίες που ξεκίνησαν με την πρόταση της Κομισιόν για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, όπου το σημα­ντικότερο εργαλείο θα είναι ο μηχανισμός "SAFE", οδηγούνται μέσω γραφειοκρατικών διαδικασιών και υπό το βάρος των πιέσεων των Ευρωπαίων σε μια φόρμουλα όπου η Ελλάδα δεν θα έχει πλέον αποφασιστικό λόγο για ένα τόσο σημαντικό θέμα, καθώς θα ισχύει η ειδική πλειοψηφία, που παρακάμπτει το βέτο. Μετά από διαπραγματεύσεις, η Αθήνα αποδέχθηκε τις ρυθμίσεις της Κομισιόν για την υιοθέτηση του κανονισμού "SAFE", παραδεχόμενη ουσιαστικά ότι δεν μπορεί και δεν επιδιώκει να ανατρέψει αυτήν τη δυσμενή για τα ελληνικά συμφέροντα εξέλιξη. Έτσι, η Τουρκία, χωρίς καμία ουσιαστική αντίδραση, βάζει το πόδι της στην Ευρώπη, και μάλιστα στον πιο σημαντικό πυλώνα, αυτόν της Άμυνας.

Η Ελλάδα μέχρι τώρα είχε το πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας, καθώς στο ΝΑΤΟ η Τουρκία ήταν ισότιμος σύμμαχος και είχε δικαίωμα βέτο, αλλά στην ΕΕ, ως υποψήφια χώρα, βρισκόταν εκτός του πυλώνα της Άμυνας. Τώρα διεκδικεί, πλέον, την απόκτηση σημαντικού μεριδίου από τους κρίσιμους ευρωπαϊκούς εξοπλισμούς, οι οποίοι θα χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκό δανεισμό. Και όλα αυτά χωρίς σαφείς όρους και προϋποθέσεις. Εφόσον η διαδικασία αυτή ολοκληρωθεί και αρχίσει να υλοποιείται, θα πρόκειται για μια σημαντική νίκη της Τουρκίας, όχι μόνο οικονομική, αλλά, κυρίως, πολιτική. Η τουρκική αμυντική βιομηχανία θα χρηματοδοτείται πλέον με χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων και συγχρόνως ο Ταγίπ Ερ­ντογάν θα αναδειχθεί σε ισχυρό, ισότιμο συνομιλητή των Ευρωπαίων, προωθώντας μια ειδική σχέση με την ΕΕ, όπου η Τουρκία θα έχει σημαντικά πολιτικά και οικονομικά οφέλη, με τις όποιες υποχρεώσεις της να περιθωριοποιούνται. 

Η Αθήνα όφειλε, φυσικά, παρά την πίεση που ασκήθηκε από τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο, το Παρίσι, τη Ρώμη, τη Μαδρίτη, την Πολωνία και τις Βαλτικές Χώρες, να έχει από την πρώτη στιγμή προβάλει την απειλή βέτο στην πρόταση της Κομισιόν, παραπέμποντας στις εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες υποχρεώσεις της Τουρκίας: Άρση του casus belli, σεβασμό των σχέσεων καλής γειτονίας, αναγνώριση της Κύπρου και συμβολή στην επίλυση του Κυπριακού. Κανείς δεν θα μπορούσε να στοιχειοθετήσει σοβαρό αντίλογο στο επιχείρημα της Ελλάδας ότι η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει όλα αυτά τα χρόνια τις βασικές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι της ΕΕ και ότι φυσικά δεν μπορεί να θεωρηθεί εταίρος στη συλλογική Ευρωπαϊκή Άμυνα η μοναδική χώρα που απειλεί ευθέως την κυριαρχία ενός κράτους-μέλους, αμφισβητώντας ευρωπαϊκά εδάφη, και συγχρόνως διατηρεί δυνάμεις κατοχής σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η κυβέρνηση επέλεξε να μη… συγκρουστεί με τους εταίρους και έτσι φτάσαμε στο σημείο να εγκρίνεται τώρα ο κανονισμός που αφορά το πρόγραμμα «SAFE» των 150 δισ., το οποίο αφήνει διάπλατη την πόρτα για τη συμμετοχή τουρκικών εταιρειών. Και μπορεί η κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι για το πακέτο του 65% των έργων θα απαιτείται η σύναψη συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και οποιασδήποτε τρίτης χώρας, αλλά και σε αυτό το κεφάλαιο θα είναι θέμα ερμηνείας το αν απαιτείται ομοφωνία ή ειδική πλειοψηφία. Για το υπόλοιπο 35% δεν υπάρχει κανένας περιορισμός ό­σον αφορά τη συμμετοχή τουρκικών εταιρειών, και μάλιστα σε σύμπραξη με ευρωπαϊκές εταιρείες.

Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός έσπευσαν να θυμηθούν το casus belli, χωρίς, βεβαίως, να δηλώσουν επισήμως ότι, αν δεν αρθεί, θα μπλοκάρουν τη διαδικασία, καθώς φαίνεται ότι πλέον έχουν παραδώσει τα κλειδιά στην Κομισιόν. Όμως, το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής: Η κυβέρνηση, σχεδόν δυόμισι χρόνια μετά την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών και αφού όλο αυτό το διάστημα εκθείαζε την ελληνοτουρκική προσέγγιση, τώρα θυμήθηκε ότι υπάρχει το casus belli; Όταν εδώ και τόσους μήνες έχει συμβάλει στο ξέπλυμα του τουρκικού αναθεωρητισμού και της τουρκικής επιθετικότητας, πώς θα πείσει τώρα τους ευρωπαίους εταίρους ότι δεν πρέπει οι ίδιοι να έχουν αμυντικές σχέσεις με την Τουρκία; Με την απειλή πολέμου η Τουρκία έχει πετύχει τον στόχο της, αφού η Ελλάδα αυτοπεριορίζεται στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, μην τολμώντας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα έως τα 12 ν.μ. ή να προχωρήσει την έρευνα για το καλώδιο εντός της περιοχής της Ελληνοαιγυπτιακής Συμφωνίας οριοθέτησης της ελληνικής ΑΟΖ, υποκύπτοντας έτσι στις τουρκικές πιέσεις, που οδηγούν στην αδρανοποίηση αυτής της σημαντικής συμφωνίας και στην έμμεση επιβολή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Με τις διαρκείς δηλώσεις για το «καλό κλίμα» και τα «ήρεμα νερά στο Αιγαίο» η κυβέρνηση πέτυχε τελικά να υποβαθμιστεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο η τουρκική απειλή εναντίον μιας χώρας-μέλους, κάτι που αποτελούσε και το σημαντικότερο ελληνικό χαρτί για τη στήριξη της Ευρώπης έναντι της Τουρκίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα, και ενώ οι απειλές και τα τελεσίγραφα της Τουρκίας μένουν στο τραπέζι, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης επιμένει για την πραγματοποίηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας και τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, ενώ και ο ίδιος ο πρωθυπουργός –αν και πιο χλιαρά– δήλωσε ότι το Συμβούλιο θα γίνει.

Η συνάντηση αυτή επρόκειτο αρχικά να γίνει στις αρχές του 2025, καθώς στο ΥΠΕΞ προσδοκούσαν ότι οι κ. Γεραπετρίτης και Φιντάν θα πετύχαιναν «πρόοδο» στο σημαντικό θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ. Φυσικά, αυτές οι προσδοκίες ήταν έωλες, αφού η Τουρκία δεν έδειξε διάθεση αλλαγής τακτικής και στρατηγικής, ουδέποτε και με κανέναν τρόπο. Όμως, ο βολονταρισμός της ηγεσίας του ΥΠΕΞ παγίδευσε και την ελληνική εξωτερική πολιτική. Έτσι, μετά από συνεχείς αναβολές, η ηγεσία του ΥΠΕΞ, ενώ καθόριζε την πραγματοποίηση του ΑΣΣ πριν από το Πάσχα, το μετέθεσε για τον Μάιο και τώρα το τοποθετεί χρονικά για τον Ιούλιο. Κανείς φυσικά, ούτε στο ΥΠΕΞ ούτε στο Μαξίμου, δεν μπορεί να δώσει απάντηση για το τι ακριβώς θα βρίσκεται στην ατζέντα της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν, ώστε να υπάρξει ουσιαστικός λόγος σύγκλησης του ΑΣΣ και να επιτευχθεί πρόοδος στο μείζον θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Διότι, προφανώς, θα πρόκειται περί κοροϊδίας το να συναντηθούν, μετά από τόσους μήνες, οι δύο ηγέτες για να συζητήσουν τη… διευκόλυνση θεωρήσεων βίζας για τους τούρκους τουρίστες ή για συνεργασία στην πολιτική προστασία, ενώ θα παραμένει το απαγορευτικό της Τουρκίας στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Είναι η στιγμή που η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει, θαρραλέα και με ειλικρίνεια, στην αποτίμηση της διαδικασίας προσέγγισης με την Τουρκία, καθώς από δω και στο εξής το τίμημα για τα δήθεν «ήρεμα νερά» θα είναι εξαιρετικά μεγάλο και εις βάρος των εθνικών συμφερόντων. 

Οδηγός δικαιωμάτων για την πρόσβαση μας στις παραλίες

 Σε μια χώρα που ο πολίτης προστατεύεται ελάχιστα από το κράτος, είναι κ αλό εκείνος να γνωρίζει τα δικαιώματά του, για να μπορεί (αν θέλει) να τα διεκδικεί. Βέβαια, όπως γνωρίζουμε καλά ο Έλληνας συνήθως καταγγέλει τις όποιες παρασπονδίες βλέπει στο διαδίκτυο - και αυτό στην καλύτερη περίπτωση, αφού συνήθως "καταπίνει" τις όποιες παραβιάσεις γίνονται εις βάρος των δικαιώματων του.

Όπως και να έχει, και μιας και το καλοκαίρι ξεκίνησε, είναι καλό να γνωρίζουμε μερικές λεπτομέρειες σχετικές με το νόμο για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές: Αυτός περιέχει σημαντικά ζητήματα σε σχέση με την οριοθέτηση των αιγιαλιών, τους όρους και τις προϋποθέσεις για την παραχώρηση χρήσης αιγιαλών και παραλιών, τις υποχρεώσεις των αναδόχων και την αντιμετώπιση των παραβάσεων με την επιβολή κυρώσεων (Ν 5092/2024).

Πρωτ’ απ’ όλα στο νόμο επισημαίνεται ξεκάθαρα ότι αν μεταξύ αιγιαλού και δημόσιας οδού παρεμβάλλεται ιδιωτικό ακίνητο ο κύριος, επικαρπωτής και νομέας του, παρέχουν ελεύθερη δίοδο για την ακώλυτη και ασφαλή πρόσβαση από τη δημόσια οδό, σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία. Υφίσταται επομένως υποχρέωση τήρησης ελεύθερης πρόσβασης στον αιγιαλό ενώ, σε περίπτωση παρεμπόδισης της ελεύθερης πρόσβασης προβλέπεται πρόστιμο από 2.000 έως 60.000 ευρώ.

 Αναφορικά με το ζήτημα της παραχώρησης τμημάτων αιγιαλού και παραλίας προς οικονομική εκμετάλλευση και τουριστική αξιοποίηση στόχος του νέου νόμου είναι να θέσει συγκεκριμένα όρια για την κάλυψη του αξιοποιούμενου τμήματος. Προκειμένου να αποφευχθούν ζητήματα υπερβολικής κάλυψης της παραλίας με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι λουόμενοι να αξιοποιήσουν το ελεύθερο μέρος της, ο νόμος απαγορεύει την παραχώρηση ποσοστού άνω του 50% του συνολικού εμβαδού κάθε παραλίας, ποσοστό το οποίο μειώνεται στο 30% για περιοχές Natura. Επιπλέον, το ανώτατο εμβαδόν κάθε παραχώρησης καθορίζεται σε 500 τ.μ. ενώ μόνο σε ποσοστό μέχρι 60% της παραχωρούμενης έκτασης (30% για περιοχές Natura) επιτρέπεται η τοποθέτηση ομπρελών, ξαπλωστρών κ.λπ., Επιπλέον, είναι απαραίτητο μεταξύ των τμημάτων που παραχωρούνται να υπάρχει απόσταση 6 μέτρων ενώ απαγορεύεται ολικώς  η παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας, όταν το συνολικό μήκος ή το πλάτος είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τ.μ.

 Περαιτέρω, ο νόμος θεσπίζει για τους παραχωρησιούχους ορισμένες  ελάχιστες υποχρεώσεις που στοχεύουν στην απρόσκοπτη πρόσβαση του κοινού στην παραλία καθώς και στη διευκόλυνση των καταγγελιών. 

Ειδικότερα, οι παραχωρησιούχοι οφείλουν: 

α) Να διασφαλίζουν την ελεύθερη, ανεμπόδιστη και ασφαλή διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία, μεριμνώντας ιδιαίτερα για την πρόσβαση ΑμεΑ και ατόμων με κινητικά προβλήματα. 

β) Να διατηρούν καθημερινά καθαρό τον παραχωρούμενο χώρο αιγιαλού και παραλίας. 

γ) Να αναρτούν σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα με τις συντεταγμένες της παραχώρησης, τον αριθμό απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του κοινού και του παραχωρησιούχου, καθώς και QR code μοναδικού για κάθε παραχώρηση. 

δ) Να τοποθετούν εγκαταστάσεις και υποδομές υγιεινής (π.χ. ντους, αποδυτήρια), για την εξυπηρέτηση των λουόμενων. 

ε) Να φροντίζουν για τη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος του παραχωρούμενου χώρου, όπως με τη διατήρηση της μορφολογίας της ακτής και της ακτογραμμής. 

στ) Να διασφαλίζουν την παρουσία ναυαγοσώστη και την εγκατάσταση διόδου προς τη θάλασσα, αν η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο δήμο. 

ζ) Να αφαιρούν τον κάθε είδους εξοπλισμό (ομπρέλες κ.λπ.) στη λήξη της περιόδου χρήσης (κατά κανόνα η θερινή περίοδος) όπως επίσης κατά τη λήξη της σύμβασης παραχώρησης οφείλουν να παραδώσουν τον χώρο καθαρό στην αρχική του κατάσταση. 

Εφόσον ο παραχωρησιούχος δεν συμμορφώνεται με τις εν λόγω υποχρεώσεις που πηγάζουν εκ του νόμου αλλά και τις συμβατικές του υποχρεώσεις, η σύμβαση μπορεί να καταγγελθεί αζημίως από τον παραχωρούντα φορέα. Περαιτέρω, σε περίπτωση αυθαίρετης κατάληψης παραλίας επιβάλλεται πρόστιμο 4πλάσιο του ανταλλάγματος που θα κατέβαλλε η επιχείρηση εάν είχε σύμβαση παραχώρησης με βάση το ελάχιστο τίμημα που προβλέπει το νομοθετικό πλαίσιο, ενώ θα εκδίδεται διαταγή σφράγισης και διακοπής λειτουργίας της επιχείρησης που υλοποιείται εντός 24 ωρών. Από την άλλη, εάν υπάρχει σύμβαση παραχώρησης αλλά γίνεται υπέρβαση του παραχωρούμενου χώρου, επιβάλλεται πρόστιμο 4πλάσιο του ανταλλάγματος που αντιστοιχεί στην επιπλέον έκταση που έχει καταληφθεί.

Καλό καλοκαίρι σε όλες και όλους!