Αναρτήσεις
Μια εξαιρετική ανάλυση του Σ. Νικήτα, για τις πολιτικές αλλαγές στον αραβικό κόσμο, παρουσίασε πρόσφατα το News24 την οποία και αναδημοσιεύουμε:
Κανείς δεν περίμενε ότι με τον θάνατο του νεαρού άνεργου πτυχιούχου πανεπιστημίου Μοχάμεντ Μπουαζίζι στο Σίντι Μπουζίντ στις 17η Δεκεμβρίου 2010, που αυτοπυρπολήθηκε όταν η αστυνομία του απαγόρευσε να πουλάει φρούτα στο δρόμο χωρίς άδεια, θα βιώναμε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στον 21ο αιώνα, την εξέγερση στον Αραβικό κόσμο, γνωστή και ως Αραβική Άνοιξη.
Κανείς δεν περίμενε ότι με τον θάνατο του νεαρού άνεργου πτυχιούχου πανεπιστημίου Μοχάμεντ Μπουαζίζι στο Σίντι Μπουζίντ στις 17η Δεκεμβρίου 2010, που αυτοπυρπολήθηκε όταν η αστυνομία του απαγόρευσε να πουλάει φρούτα στο δρόμο χωρίς άδεια, θα βιώναμε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στον 21ο αιώνα, την εξέγερση στον Αραβικό κόσμο, γνωστή και ως Αραβική Άνοιξη.
Μετά την απομάκρυνσή του Μπεν Αλι από την Τυνησία, αυτήν του
Χόσμι Μουμπάρακ από την Αίγυπτο και τον βίαιο θάνατο του Μουαμάρ
Καντάφι στη Λιβύη ο αραβικός κόσμος ακόμα δοκιμάζεται καθώς η πολυπόθητη
δημοκρατία που ζητούν είναι και επώδυνη, δύσκολη και μακροχρόνια.
Είδαμε λοιπόν τα λαϊκά κινήματα ότι κατάφεραν να διώξουν από την εξουσία πολύχρονους δικτάτορες. Αρκεί μόνο αυτό; Οι αντικαταστάτες τους έχουν δημοκρατικές πεποιθήσεις; Μήπως η ελπίδα που γέννησε η Αραβική Άνοιξη μετατράπηκε σε Αραβικό χειμώνα;
Σε Τυνησία και Αίγυπτο, οι κάλπες έφεραν στην εξουσία τους μετριοπαθείς ισλαμιστές - "Αναγέννηση" και "Αδελφοί Μουσουλμάνοι" αντίστοιχα με τη στήριξη των πιο σκληροπυρηνικών, "σαλαφιστών" συμμάχων τους.
Οι δυνάμεις που πρωταγωνίστησαν στην Αραβική Άνοιξη -φιλελεύθεροι ακτιβιστές, αριστεροί, συνδικαλιστές- περιορίστηκαν σε ελάσσονες, αντιπολιτευτικούς ρόλους.
Στη Λιβύη, μπορεί η αδύναμη κεντρική κυβέρνηση να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του ΝΑΤΟ, ωστόσο η πραγματική δύναμη μοιράζεται ανάμεσα στις διάφορες παραστρατιωτικές οργανώσεις, όπου κυριαρχούν οι ισλαμιστές.
Τυνησία
Μετά την πτώση του Μπεν Αλί, η Τυνησία θεωρητικά βρίσκεται σε πορεία εκδημοκρατισμού. Κατά τα φαινόμενα όμως, κάποιες παλιές δομές ανθίστανται σθεναρά.
Στις 23 Οκτωβρίου 2011 διεξήχθησαν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές στην Τυνησία, τη χώρα απ’ όπου ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη.
Οι εκλογείς έπρεπε να αποφασίσουν μεταξύ 11.686 υποψηφίων από τα συνολικά περίπου 80 πολιτικά κόμματα.
Πέντε ημέρες αργότερα ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, σύμφωνα με τα οποία το κεντροδεξιό μετριοπαθές ισλαμικό κόμμα Αναγέννηση (Ennahdha ή Hizb Al Nahda) κατέλαβε τις 89 από τις 127 έδρες, ενώ το κοσμικό κόμμα Κογκρέσο για την Δημοκρατία (Congress for the Republic – CPR) κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 29 έδρες.
Το αξιοπερίεργο στην εκλογική νίκη του Ennahdha είναι ότι δεν πρωταγωνίστησε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του Γιασεμιού. Παρόλα αυτά, κατέλαβε την πρώτη θέση στις βουλευτικές εκλογές. Το γεγονός αυτό σίγουρα απογοήτευσε κυρίως τους κοσμικούς Τυνήσιους διαδηλωτές, οι οποίοι αγωνίσθηκαν για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Πως όμως κατόρθωσε το Ennahdha να αποσπάσει το 49% των ψήφων; Η πιο προφανής απάντηση είναι ότι οι Τυνήσιοι ψηφοφόροι επηρεάσθηκαν από την πολύχρονη εξορία του αξιοσέβαστου ηγέτη του κόμματος, Rachid Ghannouchi, αλλά και από τις διαβεβαιώσεις του ότι «το Ισλάμ είναι συμβατό με τη δημοκρατία». Η κυβέρνηση υποσχέθηκε περιφερειακά γραφεία ανάπτυξης, σχολεία, νοσοκομεία, δρόμους. Η σπίθα της επανάστασης και της αραβικής άνοιξης άναψε όταν ο Μπουαζίζι, μανάβης, από απελπισία αυτοπυρπολήθηκε. Παρόμοια περιστατικά συμβαίνουν όμως συχνά.
Ακόμα και σήμερα Τηνίσιοι αυτοπυρπολούνται. Για παράδειγμα ένας άνεργος στην Γκάφσα υπέκυψε στα τραύματα του, διαμαρτυρόμενος για τη φτώχεια.
Οι πιο απαισιόδοξοι αναλυτές πιστεύουν πως η ιστορία θα επαναληφθεί. Οι άνθρωποι ξαναβγαίνουν στους δρόμους λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης. Η κυβέρνηση στην Τύνιδα θα πρέπει να αντιδράσει άμεσα διότι τα περιθώρια στενεύουν.
Η πολιτική ζωή αποσταθεροποιείται από τις διενέξεις σχετικά με το νέο Σύνταγμα, 14 μήνες μετά την εκλογή της συντακτικής συνέλευσης, ενώ ισλαμιστικές οργανώσεις έχουν προκαλέσει αρκετά επεισόδια, ορισμένα εκ των οποίων υπήρξαν αιματηρά.
Οικονομικά και κοινωνικά αιτήματα βρίσκονταν στην καρδιά της τυνησιακής εξέγερσης -αλλά η ανεργία και η αναιμική ανάπτυξη, δύο χρόνια μετά την έναρξη της, συνεχίζουν να μαστίζουν τη χώρα και οι διαδηλώσεις, που συχνά αμαυρώνονται από επεισόδια βίας, έχουν πολλαπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες.
Αίγυπτος
Οι περισσότεροι των 80 εκατομμυρίων Αιγυπτίων δεν είναι μορφωμένοι, δεν μιλούν αγγλικά, δεν έχουν λογαριασμούς στο Facebook και το Τwitter και ζουν με λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα. Αυτοί οι άνθρωποι ψήφισαν τα ισλαμικά κόμματα που αντιπροσωπεύουν τα πιστεύω τους και που τους βοηθούσαν όταν είχαν ανάγκη υπό το καθεστώς Μουμπάρακ.
Οι μεταρρυθμιστές στις εκλογές πέτυχαν ποσοστό μόλις 20%, γεγονός που τους αφήνει εκτός εξουσίας.
Είναι όμως αυτή η δημοκρατία που ονειρεύονταν όσοι διαδήλωναν στην πλατεία Ταχρίρ; Όχι βέβαια. Αντιπροσωπεύει όμως τις πραγματικότητες μέσα στην αιγυπτιακή κοινωνία.
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι αντιπροσωπεύουν τα τρία τέταρτα του λαού. Πολλοί μπορεί να μην είναι ικανοποιημένοι, ίσως και τα πιο μορφωμένα στρώματα των Αιγυπτίων. H ηγεμονία των ισλαμιστών κάθε άλλο παρά είναι εδραιωμένη. Το Προεδρικό Διάταγμα της 22ας Νοεμβρίου, με το οποίο ο ισλαμιστής πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι σφετερίστηκε υπερεξουσίες και η προώθηση νέου Συντάγματος με έντονες ισλαμικές αποχρώσεις, με δημοψήφισμα-εξπρές στις 15 Δεκεμβρίου, έφεραν και πάλι την Αίγυπτο στο χείλος εμφυλίου πολέμου.
Οι αιματηρές συγκρούσεις στο Κάιρο και σε όλα τα αστικά κέντρα ανέδειξαν τη βαθύτατη πόλωση μιας κοινωνίας στα πρόθυρα του εμφύλιου σπαραγμού.
Ο στρατός παραμένει για την ώρα αυστηρά ουδέτερος, αλλά ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει την τελική του στάση.
Την ακύρωση του διατάγματος που τον μετέτρεπε σε "νέο φαράω", όπως τόνιζε η αντιπολίτευση, ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι, υπό την πίεση των έντονων αντιδράσεων και των διαδηλώσεων.Η Αίγυπτος, που είναι η πιο πολυπληθής αραβική χώρα, καθορίζει την γενικότερη αραβική πολιτική, προς το Ισραήλ και στο Ιράν, δημιουργώντας τη περίφημη αραβική συναίνεση. Πάνω απ όλα, το αιγυπτιακό κράτος διαθέτει μια ισχύ και μια στερεότητα, που κάνουν τη κατάρρευσή του να μοιάζει απίθανη. Ακόμη και σήμερα, εν μέσω αβεβαιότητας, οι θεσμοί και οι δομές της χώρας φαίνεται πως μάλλον θα επιβιώσουν. Σε γενικές γραμμές, οι Αιγύπτιοι σέβονται το στρατό τους, ο οποίος αντιμετωπίζεται ως μια πατριωτική αποτρεπτική δύναμη απέναντι στο Ισραήλ, με το οποίο πολέμησε το 1967 και το 1973. Το νέο Σύνταγμα της Αιγύπτου που πρότεινε ο πρόεδρος Μόρσι, στο δημοψήφισμα συγκέντρωσε υπέρ του το "ναι" σε ποσοστό 63,8% των ψηφισάντων.
Οι υποστηρικτές του νέου Συντάγματος λένε ότι θα εδραιώσει τη δημοκρατία στην Αίγυπτο, ενώ οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι οδηγεί στην ισλαμοποίηση της χώρας, προδίδοντας την επανάσταση που ανέτρεψε τον Χόσνι Μουμπάρακ.
O δρόμος για τους Αδελφούς Μουσουλμάνους είναι κάθε άλλο παρά εύκολος. Οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις είναι γιγαντιαίες. Το παλιό καθεστώς εξακολουθεί να είναι γαντζωμένο στον κρατικό μηχανισμό και είναι δύσκολο να αλλάξουν οι δομές και οι νοοτροπίες από τη μία μέρα στην άλλη. Η διαφθορά έχει διεισδύσει σε όλο το κρατικό σύστημα γεγονός που διαφοροποιεί την περίπτωση της Αιγύπτου από την περίπτωση της Τυνησίας όπου όλος ο πλούτος συγκεντρώθηκε στην οικογένεια του Μπεν Αλι.
Λιβύη
Επί 42 χρόνια, ο Καντάφι είχε διατηρήσει μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση με τον ίδιο προσωποποίηση του κράτους. Με τη μέθοδο διαίρει και βασίλευε έπαιζε με τους φυλάρχους των διαφόρων περιοχών, αλλά και πόλεων στρέφοντας τον έναν εναντίον του άλλου, ώστε με την καταλυτική παρέμβασή του να επιλύονται οι διαφορές τους.
Το 2011 η αποκαλούμενη 'Αραβική Άνοιξη' έφτασε και στη Λιβύη του Μουαμάρ Καντάφι.
Ούτε τα διεθνή ΜΜΕ κατάφεραν να εξηγήσουν ποια ακριβώς ήταν τα αιτήματα των επαναστατημένων. Αρκέστηκαν στο να εντυπωσιάσουν με τις εικόνες πολέμου που έρχονταν από τη λιβυκή έρημο αλλά και με τα μαγνητοσκοπημένα αποσπάσματα των οργισμένων αντιδράσεων του Ηγέτη και των γιων του, που ήταν τόσο αντιεπικοινωνιακές που κανέναν δεν συγκίνησαν, όπως ήταν φυσικό. Αντίθετα , οι πληροφορίες ότι η λιβυκή αεροπορία βομβάρδιζε τους πολίτες της χώρας δικαίως εξόργισαν τη διεθνή κοινή γνώμη. Είναι αλήθεια ότι αυτό το σύστημα εσωτερικής κατανομής αρμοδιοτήτων λειτούργησε για τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες, με τις φυλές της χώρας να συνεχίζουν να προστατεύουν τα συμφέροντά τους, ενώ παράλληλα ο Καντάφι και το επιτελείο του απολάμβαναν τα μεγαλύτερα επιχειρηματικά οφέλη. Είναι επίσης αλήθεια ότι η Λιβύη είχε καταστεί η μόνη χώρα που εξασφάλισε στους πολίτες της το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο στην Αφρική.
Απουσία φορολογίας, απουσία ανεργίας, απουσία ισλαμικού φανατισμού και θρησκευτικού μισογυνισμού, τεχνολογική πρόοδος στους τομείς της γεωργίας και της άρδευσης, ελεύθερη αγορά, εκπαίδευση και δημόσια υγεία.
Η δολοφονία του όμως και η δαιμονοποίηση των μελών της οικογένειάς του, έκανε την λιβυκή επανάσταση την πλέον περίπλοκη από τις άλλες που υποδαύλισαν οι δυτικοί στον αραβικό κόσμο. Παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, η ειρήνη δεν έχει επιστρέψει στη Λιβύη.
Οι ένοπλες συγκρούσεις συνεχίζονται και άνθρωποι καθημερινά σκοτώνονται. Ένα χρόνο μετά την δολοφονία του Καντάφι, δεν είναι εμφανής η ελπίδα για το μέλλον.
Η Λιβύη σήμερα βρίσκεται και πάλι υπό τον έλεγχο επαναστατών, που επέλεξαν να υιοθετήσουν την παλιά δοτή τρίχρωμη φιλοδυτική σημαία. Μια σημαία που μόλις λίγους μήνες πριν το μόνο που συμβόλιζε ήταν η άνευ όρων υποτέλεια της χώρας στην αποικιοκρατική Δύση. Στις 7 Ιουλίου 2012, πραγματοποιήθηκε η διεξαγωγή των πρώτων δημοκρατικών εθνικών εκλογών των τελευταίων 50 ετών και ο λιβυκός λαός επέλεξε τα 200 μέλη του Γενικού Εθνικού Κογκρέσου.
Στις 12 Σεπτεμβρίου επέλεξαν ως προσωρινό πρωθυπουργό το Mustafa Abu Shagur. Ωστόσο, σύντομα ο Shagur αναγκάσθηκε να υποβάλει την παραίτησή του (7 Οκτωβρίου).
Μια εβδομάδα αργότερα (14 Οκτωβρίου) διόρισαν νέο πρωθυπουργό τον Ali Zeidan και στις 31 Οκτωβρίου ενέκρινε τη λίστα του Υπουργικού Συμβουλίου.
Οι μετα-κανταφικές μεταβατικές κυβερνήσεις επρέπε να φέρουν εις πέρας ένα χρονοδιάγραμμα, που περιλαμβάνει μια σειρά βασικών σταδίων μετάβασης προς τη σταθερότητα. Συγκεκριμένα:
Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2012, να υιοθετήσουν ένα εκλογικό νόμο και να διορίσουν μια εκλογική επιτροπή, που θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές.
Μέχρι τα μέσα του 2013, να προγραμματίσουν τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών, υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ. Παρά την ειρηνική διεξαγωγή των εκλογών του Ιουλίου, η μεταβατική περίοδος της Λιβύης χαρακτηρίζεται ως ασταθής. Η αιματηρή τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2012 κατά της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής στη Βεγγάζη κατέδειξε το σοβαρό έλλειμμα εσωτερικής ασφάλειας, που αντιμετωπίζει η χώρα στη μετα-κανταφική εποχή. Περίπου δύο μήνες αργότερα, ένοπλες ομάδες συνεχίζουν να επιχειρούν και να δημιουργούν προβλήματα στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η παρουσία και η δράση μιας πλειάδας ένοπλων ομάδων, τα ηγετικά στελέχη των οποίων σε κάποιες περιπτώσεις έχουν αποκτήσει δύναμη μεγαλύτερη της εκτελεστικής εξουσίας. Επομένως, μια από τις μείζονες προκλήσεις για τη Λιβύη είναι αφενός ο αφοπλισμός των διάφορων πολιτοφυλάκων και ένοπλων ομάδων, αφετέρου η σύσταση ενός ενιαίου εθνικού στρατού που θα συμβάλει στη βελτίωση της εσωτερικής ασφάλειας και μεσοπρόθεσμα θα είναι σε θέση να εγγυηθεί τη σταθερότητα.
Συρία
Ο Μπασάρ Αλ Άσαντ δεν θα φύγει ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα. Η οικογένεια που κρατά τα ηνία ανήκει σε μια θρησκευτική μειονότητα, είναι Αλεβίτες, επομένως δεν είναι μόνο ο Μπασάρ Αλ Άσαντ ή ο Στρατός. Ο Στρατός βασίζεται σε αυτή τη μειονότητα και μάχεται αυτή τη στιγμή για τη ζωή του, γιατί αν απομακρυνθούν από την εξουσία δεν έχουν εναλλακτική λύση.
Πολύ διαφορετική κατάσταση από την Αίγυπτο, όπου η στρατιωτική χούντα έδιωξε τον Χόσνι Μουμπάρακ και άρπαξε την εξουσία.
Στη Συρία, η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία πολεμά για τη ζωή της. Αν όμως καταρρεύσει το καθεστώς, να είμαστε έτοιμοι να δούμε σημαντικές αλλαγές. Υπάρχει βέβαια η πιθανότητα να επικρατήσουν τα ισλαμικά κόμματα, όπως έγινε στην Αίγυπτο. Είναι όμως εξίσου πιθανό να δούμε τη Συρία να διαμελίζεται.
Και για να μην ξεχνιόμαστε... Παραμονή Πρωτοχρονιάς και στο χωριό Γέφυρα της Θεσσαλονίκης, οδηγός παρασέρνει και σκοτώνει 7χρονο παιδί. Ο οδηγός αφήνεται ελεύθερος (!!!) με προφορική εντολή εισαγγελέα - προφανώς για να γιορτάσει την Πρωτοχρονιά με την οικογένεια του. Δεν ξέρουμε τις συνθήκες του ατυχήματος, αλλά μήπως - λέμε μήπως - θα έπρεπε να υπάρξει και ένα είδος πρώτης "τιμωρίας"; Μια ανθρώπινη ζωή χάθηκε και μια οικογένεια ντύθηκε στα μαύρα, χωρίς αφορμή, έστω και "εξ αμελείας".
Και για να μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στην τελευταία γιορτή του δωδεκαημέρου και την πρώτη γιορτή του χρόνου, τα Θεοφάνεια, ας χαρούμε λίγο τα πιο αδικημένα κάλαντα εκ των τριών γιορτών:
Είδαμε λοιπόν τα λαϊκά κινήματα ότι κατάφεραν να διώξουν από την εξουσία πολύχρονους δικτάτορες. Αρκεί μόνο αυτό; Οι αντικαταστάτες τους έχουν δημοκρατικές πεποιθήσεις; Μήπως η ελπίδα που γέννησε η Αραβική Άνοιξη μετατράπηκε σε Αραβικό χειμώνα;
Σε Τυνησία και Αίγυπτο, οι κάλπες έφεραν στην εξουσία τους μετριοπαθείς ισλαμιστές - "Αναγέννηση" και "Αδελφοί Μουσουλμάνοι" αντίστοιχα με τη στήριξη των πιο σκληροπυρηνικών, "σαλαφιστών" συμμάχων τους.
Οι δυνάμεις που πρωταγωνίστησαν στην Αραβική Άνοιξη -φιλελεύθεροι ακτιβιστές, αριστεροί, συνδικαλιστές- περιορίστηκαν σε ελάσσονες, αντιπολιτευτικούς ρόλους.
Στη Λιβύη, μπορεί η αδύναμη κεντρική κυβέρνηση να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του ΝΑΤΟ, ωστόσο η πραγματική δύναμη μοιράζεται ανάμεσα στις διάφορες παραστρατιωτικές οργανώσεις, όπου κυριαρχούν οι ισλαμιστές.
Τυνησία
Μετά την πτώση του Μπεν Αλί, η Τυνησία θεωρητικά βρίσκεται σε πορεία εκδημοκρατισμού. Κατά τα φαινόμενα όμως, κάποιες παλιές δομές ανθίστανται σθεναρά.
Στις 23 Οκτωβρίου 2011 διεξήχθησαν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές στην Τυνησία, τη χώρα απ’ όπου ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη.
Οι εκλογείς έπρεπε να αποφασίσουν μεταξύ 11.686 υποψηφίων από τα συνολικά περίπου 80 πολιτικά κόμματα.
Πέντε ημέρες αργότερα ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, σύμφωνα με τα οποία το κεντροδεξιό μετριοπαθές ισλαμικό κόμμα Αναγέννηση (Ennahdha ή Hizb Al Nahda) κατέλαβε τις 89 από τις 127 έδρες, ενώ το κοσμικό κόμμα Κογκρέσο για την Δημοκρατία (Congress for the Republic – CPR) κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 29 έδρες.
Το αξιοπερίεργο στην εκλογική νίκη του Ennahdha είναι ότι δεν πρωταγωνίστησε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του Γιασεμιού. Παρόλα αυτά, κατέλαβε την πρώτη θέση στις βουλευτικές εκλογές. Το γεγονός αυτό σίγουρα απογοήτευσε κυρίως τους κοσμικούς Τυνήσιους διαδηλωτές, οι οποίοι αγωνίσθηκαν για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Πως όμως κατόρθωσε το Ennahdha να αποσπάσει το 49% των ψήφων; Η πιο προφανής απάντηση είναι ότι οι Τυνήσιοι ψηφοφόροι επηρεάσθηκαν από την πολύχρονη εξορία του αξιοσέβαστου ηγέτη του κόμματος, Rachid Ghannouchi, αλλά και από τις διαβεβαιώσεις του ότι «το Ισλάμ είναι συμβατό με τη δημοκρατία». Η κυβέρνηση υποσχέθηκε περιφερειακά γραφεία ανάπτυξης, σχολεία, νοσοκομεία, δρόμους. Η σπίθα της επανάστασης και της αραβικής άνοιξης άναψε όταν ο Μπουαζίζι, μανάβης, από απελπισία αυτοπυρπολήθηκε. Παρόμοια περιστατικά συμβαίνουν όμως συχνά.
Ακόμα και σήμερα Τηνίσιοι αυτοπυρπολούνται. Για παράδειγμα ένας άνεργος στην Γκάφσα υπέκυψε στα τραύματα του, διαμαρτυρόμενος για τη φτώχεια.
Οι πιο απαισιόδοξοι αναλυτές πιστεύουν πως η ιστορία θα επαναληφθεί. Οι άνθρωποι ξαναβγαίνουν στους δρόμους λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης. Η κυβέρνηση στην Τύνιδα θα πρέπει να αντιδράσει άμεσα διότι τα περιθώρια στενεύουν.
Η πολιτική ζωή αποσταθεροποιείται από τις διενέξεις σχετικά με το νέο Σύνταγμα, 14 μήνες μετά την εκλογή της συντακτικής συνέλευσης, ενώ ισλαμιστικές οργανώσεις έχουν προκαλέσει αρκετά επεισόδια, ορισμένα εκ των οποίων υπήρξαν αιματηρά.
Οικονομικά και κοινωνικά αιτήματα βρίσκονταν στην καρδιά της τυνησιακής εξέγερσης -αλλά η ανεργία και η αναιμική ανάπτυξη, δύο χρόνια μετά την έναρξη της, συνεχίζουν να μαστίζουν τη χώρα και οι διαδηλώσεις, που συχνά αμαυρώνονται από επεισόδια βίας, έχουν πολλαπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες.
Αίγυπτος
Οι περισσότεροι των 80 εκατομμυρίων Αιγυπτίων δεν είναι μορφωμένοι, δεν μιλούν αγγλικά, δεν έχουν λογαριασμούς στο Facebook και το Τwitter και ζουν με λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα. Αυτοί οι άνθρωποι ψήφισαν τα ισλαμικά κόμματα που αντιπροσωπεύουν τα πιστεύω τους και που τους βοηθούσαν όταν είχαν ανάγκη υπό το καθεστώς Μουμπάρακ.
Οι μεταρρυθμιστές στις εκλογές πέτυχαν ποσοστό μόλις 20%, γεγονός που τους αφήνει εκτός εξουσίας.
Είναι όμως αυτή η δημοκρατία που ονειρεύονταν όσοι διαδήλωναν στην πλατεία Ταχρίρ; Όχι βέβαια. Αντιπροσωπεύει όμως τις πραγματικότητες μέσα στην αιγυπτιακή κοινωνία.
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι αντιπροσωπεύουν τα τρία τέταρτα του λαού. Πολλοί μπορεί να μην είναι ικανοποιημένοι, ίσως και τα πιο μορφωμένα στρώματα των Αιγυπτίων. H ηγεμονία των ισλαμιστών κάθε άλλο παρά είναι εδραιωμένη. Το Προεδρικό Διάταγμα της 22ας Νοεμβρίου, με το οποίο ο ισλαμιστής πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι σφετερίστηκε υπερεξουσίες και η προώθηση νέου Συντάγματος με έντονες ισλαμικές αποχρώσεις, με δημοψήφισμα-εξπρές στις 15 Δεκεμβρίου, έφεραν και πάλι την Αίγυπτο στο χείλος εμφυλίου πολέμου.
Οι αιματηρές συγκρούσεις στο Κάιρο και σε όλα τα αστικά κέντρα ανέδειξαν τη βαθύτατη πόλωση μιας κοινωνίας στα πρόθυρα του εμφύλιου σπαραγμού.
Ο στρατός παραμένει για την ώρα αυστηρά ουδέτερος, αλλά ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει την τελική του στάση.
Την ακύρωση του διατάγματος που τον μετέτρεπε σε "νέο φαράω", όπως τόνιζε η αντιπολίτευση, ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι, υπό την πίεση των έντονων αντιδράσεων και των διαδηλώσεων.Η Αίγυπτος, που είναι η πιο πολυπληθής αραβική χώρα, καθορίζει την γενικότερη αραβική πολιτική, προς το Ισραήλ και στο Ιράν, δημιουργώντας τη περίφημη αραβική συναίνεση. Πάνω απ όλα, το αιγυπτιακό κράτος διαθέτει μια ισχύ και μια στερεότητα, που κάνουν τη κατάρρευσή του να μοιάζει απίθανη. Ακόμη και σήμερα, εν μέσω αβεβαιότητας, οι θεσμοί και οι δομές της χώρας φαίνεται πως μάλλον θα επιβιώσουν. Σε γενικές γραμμές, οι Αιγύπτιοι σέβονται το στρατό τους, ο οποίος αντιμετωπίζεται ως μια πατριωτική αποτρεπτική δύναμη απέναντι στο Ισραήλ, με το οποίο πολέμησε το 1967 και το 1973. Το νέο Σύνταγμα της Αιγύπτου που πρότεινε ο πρόεδρος Μόρσι, στο δημοψήφισμα συγκέντρωσε υπέρ του το "ναι" σε ποσοστό 63,8% των ψηφισάντων.
Οι υποστηρικτές του νέου Συντάγματος λένε ότι θα εδραιώσει τη δημοκρατία στην Αίγυπτο, ενώ οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι οδηγεί στην ισλαμοποίηση της χώρας, προδίδοντας την επανάσταση που ανέτρεψε τον Χόσνι Μουμπάρακ.
O δρόμος για τους Αδελφούς Μουσουλμάνους είναι κάθε άλλο παρά εύκολος. Οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις είναι γιγαντιαίες. Το παλιό καθεστώς εξακολουθεί να είναι γαντζωμένο στον κρατικό μηχανισμό και είναι δύσκολο να αλλάξουν οι δομές και οι νοοτροπίες από τη μία μέρα στην άλλη. Η διαφθορά έχει διεισδύσει σε όλο το κρατικό σύστημα γεγονός που διαφοροποιεί την περίπτωση της Αιγύπτου από την περίπτωση της Τυνησίας όπου όλος ο πλούτος συγκεντρώθηκε στην οικογένεια του Μπεν Αλι.
Λιβύη
Επί 42 χρόνια, ο Καντάφι είχε διατηρήσει μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση με τον ίδιο προσωποποίηση του κράτους. Με τη μέθοδο διαίρει και βασίλευε έπαιζε με τους φυλάρχους των διαφόρων περιοχών, αλλά και πόλεων στρέφοντας τον έναν εναντίον του άλλου, ώστε με την καταλυτική παρέμβασή του να επιλύονται οι διαφορές τους.
Το 2011 η αποκαλούμενη 'Αραβική Άνοιξη' έφτασε και στη Λιβύη του Μουαμάρ Καντάφι.
Ούτε τα διεθνή ΜΜΕ κατάφεραν να εξηγήσουν ποια ακριβώς ήταν τα αιτήματα των επαναστατημένων. Αρκέστηκαν στο να εντυπωσιάσουν με τις εικόνες πολέμου που έρχονταν από τη λιβυκή έρημο αλλά και με τα μαγνητοσκοπημένα αποσπάσματα των οργισμένων αντιδράσεων του Ηγέτη και των γιων του, που ήταν τόσο αντιεπικοινωνιακές που κανέναν δεν συγκίνησαν, όπως ήταν φυσικό. Αντίθετα , οι πληροφορίες ότι η λιβυκή αεροπορία βομβάρδιζε τους πολίτες της χώρας δικαίως εξόργισαν τη διεθνή κοινή γνώμη. Είναι αλήθεια ότι αυτό το σύστημα εσωτερικής κατανομής αρμοδιοτήτων λειτούργησε για τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες, με τις φυλές της χώρας να συνεχίζουν να προστατεύουν τα συμφέροντά τους, ενώ παράλληλα ο Καντάφι και το επιτελείο του απολάμβαναν τα μεγαλύτερα επιχειρηματικά οφέλη. Είναι επίσης αλήθεια ότι η Λιβύη είχε καταστεί η μόνη χώρα που εξασφάλισε στους πολίτες της το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο στην Αφρική.
Απουσία φορολογίας, απουσία ανεργίας, απουσία ισλαμικού φανατισμού και θρησκευτικού μισογυνισμού, τεχνολογική πρόοδος στους τομείς της γεωργίας και της άρδευσης, ελεύθερη αγορά, εκπαίδευση και δημόσια υγεία.
Η δολοφονία του όμως και η δαιμονοποίηση των μελών της οικογένειάς του, έκανε την λιβυκή επανάσταση την πλέον περίπλοκη από τις άλλες που υποδαύλισαν οι δυτικοί στον αραβικό κόσμο. Παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, η ειρήνη δεν έχει επιστρέψει στη Λιβύη.
Οι ένοπλες συγκρούσεις συνεχίζονται και άνθρωποι καθημερινά σκοτώνονται. Ένα χρόνο μετά την δολοφονία του Καντάφι, δεν είναι εμφανής η ελπίδα για το μέλλον.
Η Λιβύη σήμερα βρίσκεται και πάλι υπό τον έλεγχο επαναστατών, που επέλεξαν να υιοθετήσουν την παλιά δοτή τρίχρωμη φιλοδυτική σημαία. Μια σημαία που μόλις λίγους μήνες πριν το μόνο που συμβόλιζε ήταν η άνευ όρων υποτέλεια της χώρας στην αποικιοκρατική Δύση. Στις 7 Ιουλίου 2012, πραγματοποιήθηκε η διεξαγωγή των πρώτων δημοκρατικών εθνικών εκλογών των τελευταίων 50 ετών και ο λιβυκός λαός επέλεξε τα 200 μέλη του Γενικού Εθνικού Κογκρέσου.
Στις 12 Σεπτεμβρίου επέλεξαν ως προσωρινό πρωθυπουργό το Mustafa Abu Shagur. Ωστόσο, σύντομα ο Shagur αναγκάσθηκε να υποβάλει την παραίτησή του (7 Οκτωβρίου).
Μια εβδομάδα αργότερα (14 Οκτωβρίου) διόρισαν νέο πρωθυπουργό τον Ali Zeidan και στις 31 Οκτωβρίου ενέκρινε τη λίστα του Υπουργικού Συμβουλίου.
Οι μετα-κανταφικές μεταβατικές κυβερνήσεις επρέπε να φέρουν εις πέρας ένα χρονοδιάγραμμα, που περιλαμβάνει μια σειρά βασικών σταδίων μετάβασης προς τη σταθερότητα. Συγκεκριμένα:
Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2012, να υιοθετήσουν ένα εκλογικό νόμο και να διορίσουν μια εκλογική επιτροπή, που θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές.
Μέχρι τα μέσα του 2013, να προγραμματίσουν τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών, υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ. Παρά την ειρηνική διεξαγωγή των εκλογών του Ιουλίου, η μεταβατική περίοδος της Λιβύης χαρακτηρίζεται ως ασταθής. Η αιματηρή τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2012 κατά της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής στη Βεγγάζη κατέδειξε το σοβαρό έλλειμμα εσωτερικής ασφάλειας, που αντιμετωπίζει η χώρα στη μετα-κανταφική εποχή. Περίπου δύο μήνες αργότερα, ένοπλες ομάδες συνεχίζουν να επιχειρούν και να δημιουργούν προβλήματα στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η παρουσία και η δράση μιας πλειάδας ένοπλων ομάδων, τα ηγετικά στελέχη των οποίων σε κάποιες περιπτώσεις έχουν αποκτήσει δύναμη μεγαλύτερη της εκτελεστικής εξουσίας. Επομένως, μια από τις μείζονες προκλήσεις για τη Λιβύη είναι αφενός ο αφοπλισμός των διάφορων πολιτοφυλάκων και ένοπλων ομάδων, αφετέρου η σύσταση ενός ενιαίου εθνικού στρατού που θα συμβάλει στη βελτίωση της εσωτερικής ασφάλειας και μεσοπρόθεσμα θα είναι σε θέση να εγγυηθεί τη σταθερότητα.
Συρία
Ο Μπασάρ Αλ Άσαντ δεν θα φύγει ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα. Η οικογένεια που κρατά τα ηνία ανήκει σε μια θρησκευτική μειονότητα, είναι Αλεβίτες, επομένως δεν είναι μόνο ο Μπασάρ Αλ Άσαντ ή ο Στρατός. Ο Στρατός βασίζεται σε αυτή τη μειονότητα και μάχεται αυτή τη στιγμή για τη ζωή του, γιατί αν απομακρυνθούν από την εξουσία δεν έχουν εναλλακτική λύση.
Πολύ διαφορετική κατάσταση από την Αίγυπτο, όπου η στρατιωτική χούντα έδιωξε τον Χόσνι Μουμπάρακ και άρπαξε την εξουσία.
Στη Συρία, η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία πολεμά για τη ζωή της. Αν όμως καταρρεύσει το καθεστώς, να είμαστε έτοιμοι να δούμε σημαντικές αλλαγές. Υπάρχει βέβαια η πιθανότητα να επικρατήσουν τα ισλαμικά κόμματα, όπως έγινε στην Αίγυπτο. Είναι όμως εξίσου πιθανό να δούμε τη Συρία να διαμελίζεται.
Και για να μην ξεχνιόμαστε... Παραμονή Πρωτοχρονιάς και στο χωριό Γέφυρα της Θεσσαλονίκης, οδηγός παρασέρνει και σκοτώνει 7χρονο παιδί. Ο οδηγός αφήνεται ελεύθερος (!!!) με προφορική εντολή εισαγγελέα - προφανώς για να γιορτάσει την Πρωτοχρονιά με την οικογένεια του. Δεν ξέρουμε τις συνθήκες του ατυχήματος, αλλά μήπως - λέμε μήπως - θα έπρεπε να υπάρξει και ένα είδος πρώτης "τιμωρίας"; Μια ανθρώπινη ζωή χάθηκε και μια οικογένεια ντύθηκε στα μαύρα, χωρίς αφορμή, έστω και "εξ αμελείας".
Και για να μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στην τελευταία γιορτή του δωδεκαημέρου και την πρώτη γιορτή του χρόνου, τα Θεοφάνεια, ας χαρούμε λίγο τα πιο αδικημένα κάλαντα εκ των τριών γιορτών:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου