Προσχέδιο νόμου γι' άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων - αλήθειες και ψέμματα

Είδηση:
(Δείτε εδώ ολόκληρο τον κατάλογο των κλειστών επαγγελμάτων - η πρόσφατη λίστα που ανακοινώθηκε από τα αρμόδια υπουργεία είναι ενδεικτική και δεν τα καλύπτει όλα).

Εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο το νομοσχέδιο που αφορά τα κλειστά επαγγέλματα. Γίνεται ξεχωριστή αναφορά για τις αλλαγές στο καθεστώς των συμβολαιογράφων, των δικηγόρων, των αρχιτεκτόνων, των μηχανικών και των ορκωτών λογιστών, οι οποίες υπαγορεύονται ρητά από το Μνημόνιο. Ωστόσο, στο κείμενο του νομοσχεδίου δεν καταγράφεται η πλήρης εφαρμογή των επιταγών της τρόικας. Το επάγγελμα των φαρμακοποιών απελευθερώνεται με ξεχωριστό νομοσχέδιο. Στο γενικό μέρος του νομοσχεδίου καταργούνται οι περιορισμοί στην πρόσβαση και άσκηση επαγγελμάτων. Ειδικότερα καταργούνται:

* Η απαίτηση χορήγησης προηγούμενης διοικητικής άδειας για την άσκηση επαγγέλματος (π.χ. άδεια για τη δημιουργία μεγάλων εμπορικών καταστημάτων κοντά σε αστικά κέντα ή σε νησιά, άδεια για πώληση αγαθών σε λαϊκές και υπαίθριες αγορές κ.λπ.). Θα υπάρχει 3μηνη περίοδος γνωστοποίησης της πρόθεσης του επαγγελματία να ξεκινήσει τη δραστηριότητά του ώστε να μπορεί να γίνει προληπτικός έλεγχος και αν έχει τα προσόντα, προχωρά χωρίς να περιμένει άδεια.
* Η εξάρτηση της διοικητικής άδειας από την ύπαρξη «πραγματικής ανάγκης» κατά την ουσιαστική εκτίμηση της διοικητικής αρχής (π.χ. εκτίμηση για αναγκαιότητα έκδοσης νέων αδειών υπαίθριου εμπορίου).
* Οι γεωγραφικοί περιορισμοί στην άσκηση του επαγγέλματος (π.χ. οι σχολές οδήγησης ή να μην τηρούνται ελάχιστες αποστάσεις από ναούς, σχολεία, κλινικές, νοσοκομεία, ιδιωτικές εκπαιδευτικές μονάδες, στρατόπεδα, εργοστάσια, παιδικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία, ορφανοτροφεία ή βιβλιοθήκες για κομμωτήρια, σινεμά, θέατρα και άλλες επιχειρήσεις).
* Περιορισμοί ως προς τον αριθμό των προσώπων που μπορούν να εξασκούν ένα επάγγελμα.
* Οι ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ των ομοίων επαγγελματικών εγκαταστάσεων.
* Οι προβλέψεις απαγόρευσης διάθεσης είδους αγαθών από ορισμένες κατηγορίες επαγγελματικών εγκαταστάσεων (π.χ. φρέσκου ψωμιού ή φαρμάκων από σουπερμάρκετ).
* Οι προβλέψεις αποκλειστικής δυνατότητας διάθεσης είδους αγαθών από ορισμένες κατηγορίες επαγγελματικών εγκαταστάσεων.
* Η επιβολή ή η απαγόρευση ασκήσεως επαγγέλματος με ορισμένη εταιρική μορφή (π.χ. η παροχή υπηρεσιών τουριστικών πρακτορείων, πιστοποίησης, γραφείων απασχόλησης και άλλων υπηρεσιών χωρίς έδρα στην Ελλάδα).
* Οι περιορισμοί που σχετίζονται με τη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο.
* Η επιβολή υποχρεωτικών κατωτάτων ή ανωτάτων τιμών ή αμοιβών (π.χ. τιμές πόρτας στα ξενοδοχεία ανάλογα με την κατηγορία).

Ολοι οι παραπάνω περιορισμοί και απαιτήσεις θα καταργούνται 4 μήνες μετά την ψήφιση του νόμου, εκτός αν, μέσα στην ίδια τετράμηνη προθεσμία, εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα που θα επιτρέπει εξαιρέσεις για συγκεκριμένο επάγγελμα για λόγους επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος και ο περιορισμός που διατηρείται είναι πρόσφορο και αναγκαίο μέσο για τη εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.

Δεν συμπεριλαμβάνονται στο νομοσχέδιο περιορισμοί που έχουν υποκειμενικό χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα τα απαιτούμενα προσόντα, η εμπειρία, οι ικανότητες και δεξιότητες που διαπιστώνονται με μαθητεία, η ηλικία, για την είσοδο στο επάγγελμα ή την υποχρεωτική έξοδο ούτε ρυθμίσεις του εργατικού δικαίου (π.χ. οι ημέρες και το ωράριο λειτουργίας επαγγελματικών εγκαταστάσεων).

Ωστόσο, όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη, πολλοί από τους παραπάνω περιορισμούς που θα διευρύνουν πάρα πολύ τη λίστα των «θιγόμενων» επαγγελμάτων υπάρχουν ήδη σε νόμο, αυτόν για την απελευθέρωση της αγοράς υπηρεσιών (οδηγία Μπολκεστάιν). Ηδη τα συναρμόδια υπουργεία έχουν καταγράψει τη λίστα με τα επαγγέλματα. Ξεπερνούν τα 350 και η καταγραφή συνεχίζεται. Η οδηγία προβλέπει την άρση κάθε εμποδίου δραστηριοποίησης Ευρωπαίου πολίτη στην Ελλάδα. Ετσι, υποχρεώνει στην αποδοχή πτυχίων, προϋπηρεσίας, μαθητείας και πιστοποίησης που έχει γίνει σε άλλο κράτος-μέλος, προκαλώντας μοιραία άρση των εμποδίων που σήμερα θέτει η νομοθεσία.

Οι αλλαγές που θα γίνουν για να εφαρμοστεί η οδηγία (και αυτή περιλαμβάνεται στο Μνημόνιο) θα «κουμπώσουν» με τις νέες απαιτήσεις του νόμου περί απελευθέρωσης των επαγγελμάτων, που ουσιαστικά προχωρά ένα βήμα παραπέρα. Μάλιστα δεν αποκλείονται και νέες ρυθμίσεις αφού προβλέπεται ρητά από τον νόμο ότι έως τον Ιούνιο το υπουργικό συμβούλιο μπορεί με Προεδρικό Διάταγμα να προσθέσει και άλλους όρους.

Η εισηγητική έκθεση και το προσχέδιο νόμου που βρίσκονται σε ανοικτή διαβούλευση βρίσκονται εδώ και εδώ.

Σχόλιο: Το πολύθρύλητο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων ανακοινώθηκε και δείχνει ότι τα πράγματα θα δυσκολέψουν αφάνταστα για τους "μικρομεσαίους" όλων των κλάδων. Ας δούμε όμως τα πράγματα υπό μορφή ερωταπαντήσεων:

- Καταργούνται οι ιδιοκτησιακοί περιορισμοί (γεωγραφικοί κ.α.). Επιτέλους, να μπορεί ο καθένας ν' ανοίγει όπου θέλει γραφείο, φαρμακείο, σχολή οδηγών κ.ο.κ. Καλό δεν είναι;
- Σ' ένα θεωρητικό επίπεδο θα μπορούσε να είναι έτσι. Όμως πρέπει να πούμε ότι π.χ. για τους δικηγόρους η πρόβλεψη γι' άσκηση του επαγγέλματος μέσα στα όρια του δικηγορικού τους συλλόγου υπήρχε για να μην μπορούν τα μεγάλα γραφεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης να μονοπωλούν τις υποθέσεις πανελλαδικά. Η κατάργηση του περιορισμού αφήνει έρμαιο τους "μικρούς" του κλάδου στις ορέξεις των μεγάλων. Από την άλλη η κατάργηση ΟΛΩΝ των ιδιοκτησιακών περιορισμών, σημαίνει ξεκάθαρα απεμπλοκή της άσκησης ενός επαγγέλματος από την ιδιότητα. Δηλαδή δεν θα χρειάζεται να είναι κανείς φαρμακοποιός για ν' ανοίξει φαρμακείο, να είναι δικηγόρος για να έχει μερίδιο σε δικηγορική εταιρεία κ.ο.κ. Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις σε κλάδους που μέχρι σήμερα βασίζονταν στο "καλό όνομα" και στην σωστή παροχή υπηρεσιών, ενώ θεωρούμε ότι θα είναι επικίνδυνο και για την παρεχόμενη ποιότητα. Είναι προφανές επίσης ότι η είσοδος αλυσίδων από το εξωτερικό ή η δημιουργία εγχώριων με όπλο το κεφάλαιο και την μαζικότητα θα οδηγήσει σε μαρασμό τους μικροεπαγγελματίες. Ό,τι έγινε δηλ. και με το λιανεμπόριο. Θα υπάρξει όφελος απ' αυτό; Δεν το νομίζουμε. Το μαζικό κλείσιμο δικηγορικών γραφείων, μικρών φαρμακείων, μικρών τεχνικών γραφείων θα έχει αύξηση της ανεργίας, ενώ μετά τον πρώτο καιρό θα οδηγήσει και σε αύξηση τιμών (όπου θα έχει υπάρξει μείωση).

Μισό λεπτό, αφού καταργούνται οι ελάχιστες αμοιβές. Έτσι δεν είναι;
- Η κατάργηση όντως υπάρχει κατ' αρχήν, αλλά από την άλλη δεν μπορεί και δεν είναι ολοκληρωτική. Ο λόγος είναι απλός: Έχουμε ένα σωρό ασφαλιστικά ταμεία, ιδρύματα και το ίδιο το κράτος που εισπράττουν άμεσα από την είσπραξη των αμοιβών (π.χ. ως γνωστόν αν δεν πληρωθούν οι φόροι και οι εισφορές, οικοδομική άδεια δεν εκδίδεται). Από την άλλη δεν έπρεπε και να υπάρξει και "ξεχαρβάλωμα": Το σε ποιον δικηγόρο, συμβολαιογράφο, μηχανικό κ.ο.κ. πηγαίνει κανείς δεν πρέπει να καθορίζεται από την τιμή, αλλά από την ποιότητα της υπηρεσίας. Έτσι το να υπάρχει ένα ελάχιστο ποσό το οποίο διασφαλίζει την ποιότητα (και τον χρόνο) είναι λογικό να υπάρχει - ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότερες "υπερβολές" δε γίνονται απ' τα επαγγέλματα που "ελέγχονται" από τους επαγγελματικούς συλλόγους τους, αλλά από τ' άλλα που η αμοιβή είναι ελεύθερη (π.χ. ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, διακοσμητές κ.ο.κ.). Δεν μπορεί κανείς να έχει απαίτηση από ένα δικηγόρο να πάρει 100 ευρώ για να κάνει 10 παραστάσεις σε δικαστήρια ή ο μηχανικός να βγάζει άδεια (κάνοντας μελέτες επί μελετών) με 1000 ευρώ, όταν ένας ηλεκτρολόγος παίρνει 50 ευρώ την μισή ώρα για ν' αλλάξει μια μπρίζα: Όλοι πρέπει ν' αμοίβονται σωστά και ανάλογα με τη δουλειά τους, την υφή της ύπηρεσίας που παρέχουν κ.ο.κ.

Τουλάχιστον θα διευρυνθούν οι επιλογές μας από την άρση της απαγόρευσης διάθεσης είδους αγαθών από ορισμένες κατηγορίες επαγγελματικών εγκαταστάσεων.

-Αριθμητικά ίσως αλλά προσωρινά: Αν αρχίσουν τα σουπερμάρκετ να πωλούν τα πάντα, οι αντίστοιχοι επαγγελματίες θα οδηγηθούν σε μαρασμό. Θα υπάρξει επομένως αύξηση της ανεργίας (κατά κλάδους) και προοδευτικά μείωση των επιλογών μας ως καταναλωτές. Από την άλλη θα έχουμε και σαφή επίδραση στην ποιότητα των αγαθών: π.χ. Σε λίγα χρόνια θα τρώμε μόνο βιομηχανοποιημένο ψωμί και αρτοσκευάσματα, με ότι αυτό συνεπάγεται - φθηνότερο δε θα γίνει πάντως απ' ότι δείχνει η εμπειρία του εξωτερικού...

Η άρση της απαγόρευσης της διαφήμισης τι σημαίνει;

-Σημαίνει ότι σε λίγο θα έχουμε διαφημίσεις με δικηγόρους και μηχανικούς όπως και με τα γιαούρτια. Δηλαδή "Στις δύο υποθέσεις η μία δώρο", "αν βγάλετε μια άδεια για μεζονέτα με μας, θα σας κάνουμε δώρο την άδεια για την αλλαγή στέγης σας": Στα σοβαρά πάντως, η απαγόρευση διαφήμισης ίσχυε για λόγους προφανείς: Η διαφήμιση της δουλειάς ενός μέλος επιστημονικού κλάδου πρέπει να γίνεται μέσω της ποιότητάς της και της αξίας της και όχι γιατί ο τάδε δικηγόρος έχει την χρηματική ικανότητα να γίνει χορηγός στο X-Factor Live ή ν' αγοράσει ολοσέλιδη διαφήμιση στο "Έθνος της Κυριακής". Η άρση της απαγόρευσης θα οδηγήσει σε στρέβλωση της αγοράς - οι λίγοι που έχουν θα διαφημίζονται εντατικά, κάποιοι άλλοι θα ζοριστούν και στο τέλος οι πρώτοι θα έχουν περισσότερες δουλειές και οι περισσότεροι από τους τελευταίους θα καταρρεύσουν οικονομικά.

Καλά δεν είναι όλα άσχημα. Καταργείται η ανάγκη χορήγησης προηγούμενης διοικητικής άδειας για την άσκηση επαγγέλματος, άρα θ' ανοίξουν περισσότερα καταστήματα. Έτσι δεν είναι;
-Εννοείται. Θ' ανοίξουν παντού πολυκαταστήματα και "malls" με αλυσίδες (απ' αυτές που δεν ακουμπάει κανένας επιθεωρητής εργασίας και που δουλεύει κανείς 10 ώρες και πληρώνεται για 4) και μέσα σ' έξι μήνες θα κλείσουν πενταπλάσια μικρά και μεσαία καταστήματα. Θα μου πείτε να ρίξουν τις τιμές να επιβιώσουν...Σωστό αλλά έλα που και η μείωση δεν είναι πάντα δυνατή στο παρών οικονομικό κλίμα όπου η αγορά είναι "στεγνή" από ρευστό και οι τράπεζες δε δανείζουν παρά μόνο τους εαυτούς τους; Ας μην αναλογιστούμε επίσης και το "χάος" που θα επικρατήσει στις λαϊκές αγορές με την άρση της ανάγκης ύπαρξης αδειών κ.ο.κ.

Αυτά προς το παρόν...Για τις επιμέρους αλλαγές θα τα πούμε ξεχωριστά σε προσεχή ανάρτηση - πάντως τα μεγαλύτερα προβλήματα, αναμένεται να τα δημιουργήσει η εφαρμογή της οδηγίας "Μπολκεστάιν" όπως σωστά επισημαίνεται στο άρθρο.

Πηγή είδησης: "Ελευθεροτυπία" / Για τις πρώτες αντιδράσεις των επιστημονικών φορέων διαβάστε εδώ.