Παρασκευή 1 Μαΐου 2020

Ιστορίες της εποχής του κορωναϊού: Η χρήση μάσκας, τα "διαβατήρια αντισωμάτων", το άνοιγμα των σχολείων και το κυλιόμενο ωράριο

Με το σταδιακό άνοιγμα της κοινωνίας και την επαναφορά σε κάποια σχετική "κανονικότητα", γίνονται πολλές συζητήσεις για το πως θα γίνει αυτό. Το θέμα της χρήσης μάσκας και του "διαβατηρίου αντισωμάτων" είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων, και αφορά την καθημερινότητα και έναν από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας - τον τουρισμό.

Ειδικά για την χρήση μασκών, έχουν ακουστεί πολλά, αφού θα γίνουν υποχρεωτικές - σχεδόν σε όλους τους κλειστούς χώρους -  από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η σταδιακή άρση των μέτρων.

Αξίζει να δούμε ορισμένα πράγματα, για ν' αποφεύγονται οι παρεξηγήσεις και κυρίως οι ψευδαισθήσεις για την προστασία που που προσφέρουν.

Οι χειρουργικές μάσκες είναι καλές για την προστασία των άλλων - αφού έτσι αποφεύγεται η διασπορά σταγονιδίων που "φεύγουν" από το στόμα απ' αυτού που τη φοράει. Επίσης μπορεί να προστατεύσει αυτόν που τη φοράει αν πέσουν πάνω του βιολογικά υγρά - βέβαια η προστασία είναι μικρή αν δε φοράει κανείς γυαλιά. Δεν προστατεύει από ιούς που μπορεί να παραμείνουν στον αέρα όπως δηλαδή τον κορωναϊό COVID-19. Αυτές οι μάσκες μπορεί να φορεθούν από 3 εώς 8 ώρες και μετά πρέπει να πεταχτούν, αφού δεν είναι επαναχρησιμοποιούμενες. Από πλευράς ατομικής προστασίας δηλαδή, δεν έχουν διαφορά από τις αποκριάτικες μάσκες αφού δεν προσφέρουν τίποτα - έχουν όμως θετικό κοινωνικό πρόσημο.

Μετά έχουν τις μάσκες υψηλής αναπνευστικής προστασίας τύπου Ν95 (που ονομάζονται έτσι από το μέγεθος των σωματιδίων που μπορεί να περάσουν από το φίλτρο τους). Αυτές μπορεί να είναι επαναχρησιμοποιούμενες ή μίας χρήσης. Αυτές - αν φορεθούν και χρησιμοποιηθούν σωστά - μπορεί να προστατεύσουν από τον κορωναϊό COVID-19 (καθώς και από τους υπόλοιπους ιούς αυτού του τύπου) και χωρίζονται σε αυτές με βαλβίδα και αυτές χωρίς. Οι ειδικοί τονίζουν οι πρώτες προστατεύουν κυρίως αυτόν που τη φοράει, ενώ αυτές χωρίς μπορεί να προστατεύσουν τόσο εκείνον όσο και τους γύρω του. Βέβαια οι δεύτερες είναι δύσκολες στην αναπνοή και θέλουν αρκετή εμπειρία ώστε να φορεθούν και να χρησιμοποιηθούν σωστά. Αν χρησιμοποιείται μάσκα με βαλβίδα που κλείνει, μπορείτε να την κρατάτε κλειστή - προς όφελος όλων.

Η δυσκολία στις μάσκες είναι η χρήση τους και κυρίως πως να φορεθούν, να βγουν και να πλυθούν (αν είναι επαναχρησιμοποιούμενες). Αν όλα αυτά δε γίνουν σωστά, η πιθανότητα μόλυνσης είναι μεγάλη - αν και η όλη χρήση τους στηρίζεται στο σκεπτικό "φοράμε όλοι μάσκα, δε διασπείρουμε τον ιό αν είμαστε άρρωστοι, άρα δε κολλάνε οι υπόλοιποι".

Βέβαια χρήση μάσκας είναι δύσκολη πρακτικά σε κουρεία - κομμωτήρια και φυσικά αδύνατη σε εστιατόρια και καφετέριες. Πως θα ξυρίζει ο κουρέας (τους άντρες) ή θα κουρεύει η κομμώτρια όταν ο πελάτης φοράει μάσκα, με τις τρίχες να πέφτουν πάνω ή μέσα στην μάσκα; Ή πως θα γίνεται κατανάλωση ποτών και φαγητών στους εσωτερικούς χώρους καταστημάτων; Βέβαια ο άνθρωπος προσαρμόζεται σε καταστάσεις και είναι εφευρετικός - αλλά ορισμένα πράγματα έχουν τα όριά τους. Για να μην πάμε στη δυσκολία του να γίνει αυτό στα σχολεία - όπου η χρήση τους θα είναι "προαιρετική". Ειδικά σ' αυτόν τον τομέα (όπου τα σχολεία έκλεισαν - σωστά - με το σκεπτικό ότι "τα παιδιά μπορούν να διασπείρουν τον ιό όντας ασυμπτωματικά" και ξανανοίγουν χωρίς το θέμα να έχει λυθεί ή να υπάρχουν δεδομένα για το αντίθετο), το πρόβλημα είναι μεγάλο, αφού έχουμε εκπαιδευτικούς μεγάλης ηλικίας και ευάλωτους σε ασθένειες, χωρίς τη δυνατότητα προστασίας.

Το άλλο αστείο της εποχής ονομάζεται "διαβατήριο αντισωμάτων" ή "πιστοποιητικό υγείας" που ορισμένοι φωστήρες προωθούν στην χώρα μας (και όχι μόνο - η βλακεία είναι παγκόσμια εξάλλου) ως "λύση" για το άνοιγμα στον τουρισμό. Και οι δύο περιπτώσεις (που θα επιβαλλόταν σε όσους ταξιδεύουν από μια χώρα στην άλλη) θα πρόσφεραν πραγματικά ένα είδος "ψυχολογικής" προστασίας - αλλά στην ουσία πρακτικά μικρές. Και εξηγούμαστε:
Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει η περίπτωση των ασυμπτωματικών, για τους οποίους υπάρχει μελέτη που δείχνει να έχουν χαμηλά αντισώματα στον ιό. Γι' αυτούς δε γνωρίζουμε αν εμφανίζουν ανοσία και αν επίσης μπορούν (ακόμα και αν ξανακολλήσουν) να διασπείρουν τον ιό - κάτι που μπορεί να ισχύει και με όσους έχουν αντισώματα (δύσκολο μεν αλλά άγνωστο δε). Παράλληλα υπάρχει άγνοια για το πόσο διαρκεί η ανοσία: μπορεί ο κύριος Τσιόδρας ν' αντιδράει στις ανακοινώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (και τα παπαγαλάκια μετά να μιλούν γι' "ανασκευή" του ΠΟΥ λες και ο οργανισμός ταρακουνήθηκε από τις δηλώσεις του έγκριτου λοιμοξιολόγου) και να θεωρεί ότι θα υπάρχει ανοσία για "τουλάχιστον ένα χρόνο" αλλά δυστυχώς για όλους μας κάτι τέτοιο είναι άγνωστο. Μακάρι να κρατάει για πάντα - αλλά δεν μπορείς σωστά από τη μία να καταδικάζεις στρατηγικές τύπου "ανοσία αγέλης" με το σκεπτικό ότι έρχονται με μεγάλο αριθμό νεκρών και βασίζονται σε υποθέσεις (δηλ. ότι η έκθεση οδηγεί σε ανοσία) χωρίς επιστημονικά δεδομένα και μετά να βασίζεις το άνοιγμα της κοινωνίας σου στον υπόλοιπο κόσμο, στο ίδιο ακριβώς σκεπτικό.

Στην δεύτερη περίπτωση (δηλ. του πιστοποιητικού υγείας) κάτι τέτοιο θα έπρεπε να γίνεται 3-4 ημέρες πριν το ταξίδι. Ακόμα και αν αυτό έβγαζε "καθαρούς" τους ταξιδιώτες, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι από τη στιγμή που κάποιος το έπαιρνε αυτό στα χέρια του, δε θα "κολλούσε" μέχρι να πάει στον τελικό προορισμό του. Από το σούπερμαρκετ της τελευταίας μέρας, το μεταφορικό μέσο που θα τον πάει στο αεροδρόμιο, τη διαδρομή του μέσα στο αεροδρόμιο κ.ο.κ. υπάρχουν εκατοντάδες ευκαιρίες κάποιος να νοσήσει και στη συνέχεια να διασπείρει τον ιό σε ελάχιστο χρόνο.

Και στις δύο περιπτώσεις δε μιλάει κανείς για τα πρακτικά μέρη της υπόθεσης:
1ον -  για το ότι δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή απόλυτα αξιόπιστα τεστ για να πιστοποιήσουν α) την παρουσία αντισωμάτων και β) τη μη ύπαρξη στοιχείων κορωναϊού.
2ον - για το ποιος θα είναι υποχρεωμένος να σηκώσει το βάρος του κόστους για κάτι τέτοιο (και για ταξίδια που είχαν κλείσει υπό άλλες συνθήκες), καθώς και το που θα γίνονται τα τεστ, όταν στην παρούσα φάση οι υπηρεσίες υγείας στις διάφορες χώρες του κόσμου έχουν πρόβλημα στο να διεκπαιρεώσουν τα τέστ των ασθενών - όχι να αναλύσουν επιπλέον για κάποιους που θέλουν να ταξιδέψουν.
3ον - για το ότι κανείς δε θα είναι διαθετημένος να κλείνει ταξίδια ή διακοπές μήνες πριν, παρά μόνο αν δεν τον απασχολούν τα χρήματα, αφού αν ο έλεγχος γίνεται (όπως προτείνεται τώρα) "λίγες μέρες πριν το ταξίδι" θα υπάρχει ο κίνδυνος να μην μπορεί να ταξιδέψει αν τ' αποτελέσματα των τεστ αποδειχθούν απαγορευτικά (για την χώρα προορισμού). Αυτό θα έχει αντίκτυπο στον τουρισμό - όχι μόνο αριθμητικά αλλά κυρίως στον προγραμματισμό (προσωπικού, εγκαταστάσεων κ.λπ.) τόσο των ξενοδόχων όσο και των αεροπορικών εταιρειών. Η μόνη λύση θα είναι να υπάρχει πρόβλεψη αλλαγής διακοπών/ταξιδιών χωρίς κόστος, ώστε να ξαναγίνουν τα ταξίδια πιο δελεαστικά.
4ον - για το ότι πλέον τα ταξίδια κοινωνικής (οικογενειακές ασθένειες, κηδείες κ.λπ.) ή επαγγελματικής "ανάγκης" γίνονται απαγορευτικά, αφού δεν θα υπάρχει ο χρόνος για να γίνουν τα τεστ και να βγουν τ' αποτελέσματα. Σε μια Ευρώπη που βασίζεται στην κινητικότητα προσώπων, όπου άνθρωποι έχουν σχέσεις και η φυσική παρουσία είναι αναγκαία, κάτι τέτοιο θα είναι τρομακτικό. Μπορεί να γίνει αποδεκτό για μικρό χρονικό διάστημα αλλά θα έχει συνέπειες σε βάθος χρόνου...

Το τελευταίο αστείο των ημερών είναι το "κυλιόμενο ωράριο". Αυτό προτάθηκε από διάφορους - είναι ακόμα υπό σκέψη - και βασίζεται στη δυνατότητα της επιχείρησης να ζητάει από τους εργαζομένους να ξεκινούν διαφορετικές ώρες την εργασία τους, ώστε να υπάρχει περιορισμός στο φόρτο συγχρωτισμού στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στους χώρους εργασίας. Αυτό βέβαια δείχνει έλλειψη σκέψης: όσοι εργαζόμενοι είναι γονείς τι θα κάνουν τα παιδιά τους; Το διάστημα που θα συνυπάρχουν όλοι οι εργαζόμενοι στο χώρο εργασίας τι θα συμβαίνει; Ποιος θ' αναλάβει το κόστος των αναγκαίων για την ατομική προστασία των εργαζομένων, το οποίο θα είναι μεγάλο και το οποίο θα υπόκειται στους κανόνες της αγοράς - δηλ. το κόστος θα είναι μεγάλο δεδομένου ότι δεν υπάρχει διατήμηση;

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα και τα προβλήματα που υπάρχουν με την εφαρμογή στρατηγικών αμφιβόλου σκεπτικού - χωρίς την παράλληλη ενδυνάμωση του συστήματος υγείας με μόνιμες προσλήψεις και δημιουργία υγιεινομικής επάρκειας σε υποδομές, τα πράγματα είναι αμφίβολα για την επόμενη μέρα (όπως αναλύεται και σ' ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον άρθρο στην εφημερίδα "Το Ποντίκι" εδώ).

Αλλά όλα αυτά θα τα δούμε στην πράξη...

Σημείωση: Ορισμένες φορές απορούμε με τις δηλώσεις έγκριτων επιστημόνων. Χαρακτηριστική περίπτωση ο κύριος Μαγιορκίνης, επίκουρος καθηγητής στο ΕΚΠΑ, που σε πρόσφατες δηλώσεις που έκανε τόνισε ότι "Το σχολείο ίσως είναι ευκαιρία για τα παιδιά να δουν πως πρέπει να είναι οι κοινωνικές αποστάσεις". Κάποιος θα πρέπει να τονίσει στον κύριο Μαγιορκίνη, ότι το πρώτο και κύριο πράγμα που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο είναι να λειτουργούν ως μέλοι μιας κοινωνικής ομάδας, να συνεργάζονται και να έρχονται σε επαφή με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό προφανώς και σε καταστάσεις υποχρεωτικής "κοινωνικής απόστασης" (ή πιο σωστά "υποχρεωτικής φυσικής απόστασης") είναι δύσκολο και μπορεί να γίνει τραυματικό. Άρα καμία "ευκαιρία" δεν υπάρχει - είναι μάλλον δυστυχία τόσο η επιβολή μέτρων όσο και η προτροπή του κυρίου Μαγιορκίνη. Αυτό μπορούν να το επιβεβαιώσουν όσοι έχουν παιδιά σχολικής ηλικίας - για τους υπόλοιπους υπάρχει μια σχετική τοποθέτηση επ' αυτού εδώ. Επομένως καλό θα είναι το σχολικό περιβάλλον να είναι τέτοιο ώστε να επιτελεί το σκοπό του και να μη γίνει τόπος κοινωνικών πειραμάτων. 

Δεν υπάρχουν σχόλια: