Μερικές λεπτομέρειες για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα

Πριν από μερικά χρόνια ο Γιώργος Παπανδρέου όντας στην αρχή της Πρωθυπουργικής του θητείας αποφάσισε ν' αφήσει το στίγμα του προωθώντας την ιδέα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Αυτό πρακτικά θα σήμαινε ότι το κράτος θα εγγυόταν τα απολύτως απαραίτητα σε μια οικογένεια έτσι ώστε να εξαλειφθούν τα φαινόμενα της απόλυτης φτώχειας η οποία επηρέαζε τότε ένα μικρό σχετικά κομμάτι του πληθυσμού. Η ιδέα φυσικά ήταν πολύ καλή - όχι πρωτότυπη βέβαια - και θα έφερνε την χώρα πιο κοντά στις κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης, αποτρέποντας τα δεινά της απόλυτης φτωχοποίησης (εγκληματικότητα, ανθρώπινη εκμετάλλευση, πορνεία κ.λπ.).

Ήρθε όμως το Μνημόνιο, η ιδέα μπήκε στην άκρη μέχρι που επανήλθε δύο χρόνια περίπου - μετά τις εκλογές του 2012. Από το 2010 μέχρι σήμερα όμως έχουν αλλάξει πολλά: Το ποσοστό εκείνων που διαβιούν σε τέτοιες συνθήκες έχει φτάσει περίπου το 10% του πληθυσμού και η χώρα έχει χρήματα μόνο για ότι της επιτρέπει η τρόικα: δηλ. για να πληρώνει τόκους και να προωθεί την ανάπτυξη μέσω all-inclusive ξενοδοχείων που προσλαμβάνουν μαθητευόμενους από την Τσεχία και φωτοβολταϊκών πάρκων στα οποία δε δουλεύει κανείς. Χρήματα για κοινωνική πρόνοια, συντάξεις και παιδεία απλά δεν υπάρχουν.

Έλα όμως που η κυβέρνηση θεωρεί ότι μόνο η εφαρμογή ιδεών όπως αυτή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος μπορούν να της δώσουν μια δημοσκοπική ανάσα και θέλει να την εφαρμόσει πάση θυσία; Έτσι έχουμε ξεκινήσει συσκέψεις επί συσκέψεων για το θέμα χωρίς όμως θετικά μηνύματα όπως φαίνεται από το ρεπορτάζ του "Πρώτου Θέματος": "Ειδικά για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, η τρόικα θα επιμείνει στην μόνιμη θέση της, όσοι το λαμβάνουν να μην εισπράττουν ταυτόχρονα και άλλες προνοιακές παροχές. Η Τρόικα απαιτεί σε όσους τελικά χορηγηθεί το εν λόγω επίδομα, να αποκλειστούν από τυχόν χορήγηση των όποιων άλλων επιδομάτων. Πρακτικά, κάτι τέτοιο μεταφράζεται σε απώλεια για παράδειγμα του οικογενειακού επιδόματος που χορηγεί ο ΟΓΑ, για να ληφθεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
Στόχος της τρόικας είναι να μην υπάρξει αύξηση του κονδυλίου που αξιοποιείται για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Άρα, επί της ουσίας επιδιώκει ότι παραπάνω δίνεται μέσω μιας κοινωνικής παροχής, να περικόπτεται το ανάλογο ποσό από μια άλλη.
Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα θα περιλαμβάνει την κάλυψη των αναγκών για είδη διατροφής  είδη ένδυσης και υπόδησης, ύδρευση, ηλεκτρισμό και άλλα καύσιμα, αγαθά και υπηρεσίες για συνήθη οικιακή συντήρηση, προσωπική φροντίδα και υγεία, υπηρεσίες μεταφορών και τηλεπικοινωνιών, στέγαση με ενοίκιο ή και σε ιδιόκτητη κατοικία, για την οποία υπάρχει μη εξοφλημένο στεγαστικό δάνειο."

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αυτό που θα συμβεί είναι μια ανακατανομή των πόρων και μια μετονομασία των επιδομάτων - καμία ουσιαστική αλλαγή στην παρούσα κατάσταση, πράγμα που είναι απαραίτητο για να μπορέσει ν' αντιμετωπιστεί το φαινόμενο σε πρώτη φάση, μέχρι να μειωθεί η ανεργία...Το ερώτημα βέβαια είναι άλλο: υποτίθεται ότι οι εισφορές αλληλεγγύης, μέρος των ιδιωτικοποιήσεων κ.ο.κ. θα πήγαινε σε υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας. Αυτό δεν έγινε. Τώρα η κυβέρνηση θέλει να φέρει το "ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα" σε περισσότερους ανθρώπους, χωρίς όμως ν' αυξήσει το κονδύλι και έχοντας ένα ταβάνι τα 4800 ευρώ ανά οικογένεια. Γίνεται; Μάλλον όχι...

Η κυβέρνηση βέβαια θέλει να χρυσώσει το χάπι. Και επιζητά τρόπους έτσι ώστε στις επιπλέον παροχές που θα δοθούν στους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και οι οποίες θα χορηγούνται παράλληλα, να είναι το επίδομα θέρμανσης και η δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Επίσης είναι η δωρεάν φύλαξη παιδιών σε βρεφονηπιακούς ή παιδικούς σταθμούς και το φθηνότερο ρεύμα στο κοινωνικό τιμολόγιο. Η τρόικα όμως αντιδράει γιατί αν εξαιρέσεις τους παιδικούς σταθμούς (που χρηματοδοτούνται μέσω ΕΣΠΑ - προς το παρόν γιατί όταν τελειώσει δε θα υπάρχουν πόροι όπως έγινε και με το "Βοήθεια στο Σπίτι") όλα τα υπόλοιπα "βοηθήματα" πληρώνονται από το ίδιο κονδύλι.

Πάντως στη θεωρία - και με βάση τα όσα κυκλοφορούν - οι δικαιούχοι θα λαμβάνουν επιπλέον ποσό ευρώ για τον/την σύζυγο και για κάθε παιδί άνω των 14 ετών και πρόσθετο ποσό για κάθε τέκνο κάτω των 14 ετών. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, το μέγιστο μηνιαίο ποσό θα διαμορφωθεί στα 230 ευρώ για μεμονωμένο άτομο, συν 70 ευρώ για τη σύζυγο και από 50 ευρώ για κάθε παιδί.  Η λεπτομέρεια; Έχει προαποφασιστεί το ότι αν υπάρχουν εισοδήματα από άλλες πηγές, που είναι κάτω από 4.800 ευρώ το χρόνο, τότε θα γίνεται συμψηφισμός. Δηλαδή, μια τετραμελής οικογένεια, αν έχει 3.000 ευρώ εισόδημα, θα παίρνει άλλα 1.800 ευρώ το χρόνο. Αυτή θεωρείται μια καλή λύση (από την κυβέρνηση) για να υπάρξει περιορισμός του ποσού που θα πάρουν οι δικαιούχοι ώστε να μοιραστούν τα χρήματα σε περισσότερους και να πει το "ναι" η τρόικα.

Για την ύπαρξη εισοδηματικών κριτηρίων ακούγονται επίσης πολλά - το μόνο σίγουρο ότι θα υπάρχουν περιουσιακά κριτήρια (80 - 150 χιλιάδες ευρώ), κάτι φυσικά άδικο γιατί η ύπαρξη στέγης δε σημαίνει εισοδήματα ούτε και ύπαρξη εισοδημάτων. Αλλά είπαμε - τα λεφτά λίγα και οι ανάγκες μεγάλες...

Έτσι πιθανότατα οι χαμένοι θα είναι πολλοί - αλλά η κυβέρνηση θα έχει κάνει τη φιγούρα της όμορφα και καλά...