Κυριακή 19 Ιουνίου 2016

Μεγάλη ναι, Αγία ίσως, Πανορθόδοξη όμως όχι...

Ο περισσότερος κόσμος δεν έχει συνειδητοποιήσει δυστυχώς ότι αυτές τις μέρες στην Κρήτη συντελείται ένα πραγματικά ιστορικό γεγονός. Η Αγία και Μεγάλη Πανορθόδοξη Σύνοδος των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Η σημασία της μεγαλώνει ακόμα περισσότερο αν σκεφτεί κανείς ότι τέτοια σύνοδος δεν έχει συνέλθει ποτέ τα τελευταία 1000 περίπου χρόνια, ενώ η προετοιμασία της κράτησε περίπου 60 χρόνια.
Δεν είναι εύκολο βλέπεις να μαζευτούν όλα τα "κεφάλια" της Ορθόδοξης Εκκλησίας μαζί, σε αντίθεση με τους Καθολικούς που καταφέρνουν και μαζεύονται τακτικότερα και ευκολότερα.
Επειδή όμως τίποτα δεν είναι εύκολο σ' αυτή τη ζωή, ακόμα και μετά από 60 χρόνια προετοιμασίας και αφού είχε υπάρξει συμφωνία για το πρόγραμμα, το ποιοι θα συμμετάσχουν, ποιοι θα παραστούν και για ποιους οι πόρτες θα μείνουν κλειστές, τελευταία (σχεδόν) στιγμή υπήρξαν απουσίες - και μάλιστα απουσίες σοβαρές που σκοπό είχαν τον "εκτροχιασμό" της Συνόδου και την αναβολή της.
Και ενώ 10 είπαν ναι (9 αρχικά συν την Εκκλησία της Σερβίας που την ύστατη ώρα άλλαξε γνώμη και συμμετείχε), είχαμε 4 που δυστυχώς αρνήθηκαν.
Τα νταούλια άρχισαν με το Πατριαρχείο Βουλγαρίας, το οποίο συνεχίζοντας την τακτική των τελευταίων 100 ετών, αποφάσισε (και αφού τον Γενάρη είχε συμφωνήσει σε όλα τα ζητήματα) να "κρατήσει μούτρα" γιατί σε πρόσφατη επίσκεψή του στην Βόρεια Ελλάδας ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος δήλωσε ότι "η Βουλγαρία θα πρέπει να επιστρέψει τα εκκλησιαστικά κειμήλια που εκλάπησαν από τις εκκλησίες της Β. Ελλάδας κατά την Βουλγαρική Κατοχή στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο". Αυτό βέβαια ανεπίσημα γιατί επισήμως το πρόβλημα ήταν "οικονομικό", αφού θεώρησαν ότι δεν έχουν τα χρήματα για τα αεροπορικά εισιτήρια, λες και η Σόφια με τα Χανιά απέχουν όσο απέχει η Γη από τον Ήλιο. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε πρόβλημα με το Πατριαρχείο της Αντιόχειας (αν και ελληνορθόδοξο και ο Πατριάρχης του είναι ελληνοτραφής) το οποίο θεώρησε σωστό, ΑΦΟΥ είχε συμφωνήσει στο πρόγραμμα της Συνόδου, να ζητήσει να μπει ΕΠΙΣΗΜΩΣ στο πρόγραμμα το θέμα της Μητρόπολης του Κατάρ, και ενώ για το συγκεκριμένο ζήτημα υπάρχει ήδη διαιτησία μεταξύ αυτών και του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. (Μικρή παρένθεση για να υπάρξει κατανόηση του προβλήματος για όσους δε γνωρίζουν: Πριν μερικά χρόνια, και με τον χριστιανικό πληθυσμό στο εμιράτο του Κατάρ ν' αυξάνεται λόγω της προσέλευσης Ελλήνων, Κυπρίων αλλά και αραβόφωνων Χριστιανών, ο Εμίρης του Κατάρ (προσπαθώντας να επιδείξει μεγαλοσύνη, ανοιχτό μυαλό και θέλοντας να δείξει στήριξη απέναντι στην Ελλάδα στην οποία ήθελε να κάνει μεγάλες bussiness) προσκάλεσε το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων (με το οποίο οι χώρες του Αραβικού Κόλπου είχαν πάντα καλές σχέσεις λόγω του ότι είναι Ελληνο-ορθόδοξο και Ελληνό-κεντρικό, σε αντίθεση με το Πατριαρχείο της Αντιόχειας, το οποίο είναι μεν Ελληνο-ορθόδοξο αλλά είναι αραβόφωνο και το οποίο θεωρούν ως συμπαθών προς τον Ασάντ) για να συστήσει Μητρόπολη, βοηθώντας οικονομικά την όλη προσπάθεια. Το Πατριαρχείο της Αντιόχειας αντέδρασε, αφού με το ποίμνιο του συρρικνούμενο, τις εκτός Συρίας Μητροπόλεις του λίγες και αδύνατες οικονομικά και την υπόθεση προσέγγισης των Ορθοδόξων της Κεράλα στην Ινδία - που θα έδινε μια ανάσα από πλευράς αριθμού - να αποτυγχάνει πλήρως, η Μητρόπολη του Κατάρ ήταν "μια κάποια λύση". Εδώ κάπου μπλέχτηκαν τα Υπουργεία Εξωτερικών της Ελλάδας και της Κύπρου, ο Εμίρης (που έγινε έξω φρενών με τις απαιτήσεις της Αντιοχείας) και έτσι αναγκάστηκε να παρέμβει ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος για να συμβιβάσει τα πράγματα. Διέφυγε βέβαια από την προσοχή των περισσοτέρων ότι αν ήθελε ο Εμίρης του Κατάρ το Πατριαρχείο της Αντιόχειας θα φώναζε το Πατριαρχείο της Αντιόχειας και όχι κάποια άλλη Εκκλησία, καθώς επίσης ότι και το δυναμικότερο κομμάτι της Μητρόπολης είναι Ελληνόφωνοι και προφανώς όταν πηγαίνουν στην εκκλησία θα προτιμούν ν' ακούν ελληνικά παρά αραβικά. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα "εν εξελίξη" και παραμένει ανοιχτό...). 
Η Εκκλησία της Γεωργίας πάλι ποτέ δε καταλάβαμε γιατί αποφάσισε να μην έρθει (η δικαιολογία ότι "θέλει να μείνει με το παλιό ημερολόγιο" είναι τουλάχιστον αστεία αφού δεν τίθεται θέμα επιβολής χρήσης του νέου - οπότε πιθανότατα ο Κύριλλος να το επέβαλε τηλεφωνικώς). Όπως και να έχει η ουσία είναι ότι μέσα σ' όλα αυτά το Πατριαρχείο της Μόσχας αποφάσισε τελικά και αυτό να μην προσέλθει αφού "η σύνθεση της Συνόδου δεν είναι πλήρης", θέτοντας παράλληλα ζήτημα "τοποθεσίας". Προφανώς σκέφτηκαν τα έξοδα κι αυτοί - ποιος ξέρει; Μπορεί τα Χανιά να τους πέφτουν μακρυά. Να πούμε όμως ότι η επιλογή της Κρήτης έγινε μετά από απαίτηση της Μόσχας να μη γίνει η Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη (λόγω των προβληματικών σχέσεων Τουρκίας - Ρωσίας), οπότε αυτή η δικαιολογία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Ο πιο πιθανός λόγος επομένως είναι ότι το Πατριαρχείο της Μόσχας (το μεγαλύτερο σε πληθυσμό αλλά όχι ακόμα το σημαντικότερο από πλευράς πρόσβασης στα παγκόσμια κέντρα εξουσίας) θέλει να έχει κεντρικό λόγο στη διαχείριση της Ορθοδοξίας, παίζοντας (ξανά) το παιχνίδι του παν-σλαβισμού και της "καθαρότητας" από πλευράς "εφαρμογής" της ορθοδοξίας. Γι' αυτό εξάλλου προσπαθεί να ενισχύσει (αποτυχημένα) την παρουσία του στο Άγιο Όρος, γι' αυτό και κοιτάζει να "ενισχύει" τις εκκλησίες που έχουν "προβλήματα" με το Πατριαρχείο (αλλάζοντας συμμαχίες ανάλογα με τις περιστάσεις).
Πάντως το παιχνίδι της αναβολής που έπαιξε το Πατριαρχείο Μόσχας, προσπαθώντας να παίξει ηγετικό ρόλο, δε φαίνεται να οφελεί τους στόχους του: η Ουκρανία που διεκδικεί αυτοκεφαλία (και αποκοπή από τον έλεγχο της Μόσχας) βρήκε ευκαιρία να ζητήσει απευθείας αναγνώριση και υπαγωγή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο (λεπτομέρειες εδώ) - κάτι το οποίο συζητείται εδώ και καιρό αν και επ' ευκαιρία της Συνόδου βγήκε πάλι στην επιφάνεια (λεπτομέρεια: για το συγκεκριμένο θέμα είχε θέσει βέτο ο Κύριλλος Μόσχας ώστε να συμμετάσχει στην Πανορθόδοξη, την απαίτηση να καθυστερήσει η αναγνώριση είχε κάνει δεκτή ο Βαρθολομαίος, για να κάνει πίσω στο λόγο του ο Μόσχας). Η Σερβική Εκκλησία κινδύνευσε με σχήμα αφού η πλειοψηφία της Ιεράς της Συνόδου στην ουσία στασίασε ενάντια στον επικεφαλή της και επέβαλε τη συμμετοχή στην Σύνοδο. Η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση των Ορθοδόξων (με αντιπροσώπους από τα κοινοβούλια των χωρών που έχουν Ορθόδοξους βουλευτές) έκανε παρέμβαση ώστε να υπάρξει εικόνα ενότητας στον υπόλοιπο κόσμο και γενικώς υπήρξε μια γενική απαίτηση να πέσουν οι τόνοι (εξ ου και η 2η  συμβιβαστική ανακοίνωση του Πατριάρχη Μόσχας) μετά και από παρέμβαση του Μητροπολίτη Μαυροβουνίου Αμφιλόχιου (που θεωρείται ουδέτερος). Έτσι καταλήξαμε στο να υπάρξει πιθανότητα συμμετοχής παρατηρητών από το Πατριαρχείο Μόσχας στη Σύνοδο, αν και η απουσία του Κύριλλου από το Συλλείτουργο έδειξε μικρότητα και προκάλεσε απογοήτευση στον Ορθόδοξο κόσμο.
Όπως και να έχει όμως η ουσία είναι μία: Η Ορθοδοξία έχει μια πρώτη και μεγάλη ευκαιρία να δείξει ένα πρόσωπο ενότητας στον υπόλοιπο κόσμο. Κάποιοι φαίνονται κατώτεροι των περιστάσεων, πράγμα απαράδεκτο. Αν δεν υπήρχε "χείρα κραταιά" θα υπήρχαν και άλλες απουσίες - αλλά η γενικευμένη κακή εικόνα αποφεύχθηκε λόγω επικράτησης της λογικής.
Σε μια εποχή που ο Χριστιανισμός φθίνει, που η Ορθοδοξία βάλλεται και που οι συγκυρίες είναι ενάντιά της, πρέπει να υπάρχει ένα μήνυμα αδελφοσύνης γιατί ολόκληρος ο χριστιανικός κόσμος παρακολουθεί. Αυτά σε πρώτη φάση.
Σε δεύτερη πρέπει να υπάρξει συγχρονισμός των Ορθοδόξων Εκκλησιών και κοινή στάση απέναντι στις προκλήσεις της εποχής. Γιατί διαφορετικά με μικρά μπαϊράκια, θα μιλήσουμε πάλι για "ευκαιρίες που χάθηκαν" και που δε θα ξαναέρθουν.
(Για την ιστορία οι συμμετέχοντες είναι: Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Σερβίας, η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ρουμανίας, η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου, η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Πολωνίας, η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας και η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Τσεχίας και Σλοβακίας. Οι αυτόνομες εκκλησίες της Φινλανδίας, Εσθονίας και η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αχρίδος (ΠΓΔΜ) συμμετέχουν και αυτές μέσω άλλων αντιπροσωπειών. 
Συμμετέχουν/εκπροσωπούνται με την αποστολή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως οι: 1. Η Αρχιεπισκοπή Κρήτης. 2. Οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου. 3. Οι Μητροπόλεις της Κρήτης. 4. Η Αρχιεπισκοπή Αμερικής. 5. Η Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας. 6. Η Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρεττανίας. 7. Η Μητρόπολις Γαλλίας. 8. Η Μητρόπολις Γερμανίας. 9. Η Μητρόπολις Αυστρίας. 10. Η Μητρόπολις Σουηδίας. 11. Η Μητρόπολις Βελγίου. 12. Η Μητρόπολις Νέας Ζηλανδίας. 13. Η Μητρόπολις Ελβετίας. 14. Η Μητρόπολις Ιταλίας. 15. Η Μητρόπολις Τορόντο. 16. Η Μητρόπολις Παναμά. 17. Η Μητρόπολις Μπουένος Άιρες. 18. Η Μητρόπολις Χονγκ Κονγκ. 19. Η Μητρόπολις Σιγκαπούρης. 20. Η Μητρόπολις Κορέας και η Μητρόπολις Ισπανίας και Πορτογαλίας.)

Δεν υπάρχουν σχόλια: