Σάββατο 8 Μαΐου 2010

Άνοιγμα "κλειστών επαγγελμάτων"

Είδηση: Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε απέναντι στην τρόικα για το άμεσο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων (ξεκινώντας με τους δικηγόρους). Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων θα επιφέρει μειώσεις των τιμών στις παρεχόμενες υπηρεσίες...

Σχόλιο: Στην πραγματικότητα τα δύο θέματα (άνοιγμα / αμοιβές) είναι άσχετα μεταξύ τους - αλλά ας τα δούμε ξεχωριστά:
Κλειστά επαγγέλματα είναι εκείνα τα επαγγέλματα τα οποία για να τα ασκήσεις πρέπει να εγγραφείς σε κάποιες επαγγελματικές ενώσεις ή επιμελητήρια. Για να γίνει αυτό πρέπει να υπάρχουν κάποια τυπικά προσόντα (π.χ. πανεπιστημιακός τίτλος από αναγνωρισμένο ακαδημαϊκό ίδρυμα, τέλεση μαθητείας για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο κ.λπ) ενώ συνήθως απαιτούνται και κάποιες εξετάσεις. Έτσι διασφαλίζεται ένα μίνιμουμ ποιότητας στις παρεχόμενες υπηρεσίες, ενώ παράλληλα η επαγγελματική ένωση έχει και τον έλεγχο των μελών της, μέσω των πειθαρχικών συμβουλίων, πράγμα που δίνει στον πολίτη ένα ακόμα όπλο σε περίπτωση που θεωρήσει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι ελλιπείς (ακόμα και αν ακόμα δεν υπάρχουν ποινικές ευθύνες). Το άνοιγμα λοιπόν των κλειστών επαγγελμάτων, θα σημαίνει ότι ο οποιοσδήποτε θα μπορεί να εξασκήσει κάποιο επάγγελμα (με βάσει τον χάρτη επαγγελματικών δικαιωμάτων), χωρίς να υπάρχει ένα μίνιμουμ ελέγχου ποιότητας προσόντων και γνώσεων και μόνο με αστικές συνέπειες σε περίπτωση κακής επαγγελματικής συμπεριφοράς. Υπάρχουν ακόμα περιπτώσεις που η επαγγελματική ένωση (π.χ. ΤΕΕ για τους μηχανικούς) διασφαλίζει έμμεσα και την πληρωμή των αναλογούντων φόρων προς το κράτος, αφού για ολοκλήρωση και κύρωση του έργου και της συναλλαγής πρέπει να γίνει λεπτομερής καταγραφή και αιτιολόγηση του ακριβούς ποσού της αμοιβής.
Αυτό είναι μάλλον θετικό για το κράτος - και μάλλον θα έπρεπε να γενικευτεί όπου μπορεί να εφαρμοστεί, ώστε να μειωθεί η φοροδιαφυγή, που τόσο ταλανίζει την χώρα μας.

Στην περίπτωση των δικηγόρων (που θα γίνει και η πρώτη εφαρμογή) το άνοιγμα θα ευνοήσει μεγάλα δικηγορικά γραφεία του εξωτερικού τα οποία με χρήση ενός νομικού πτυχίου θα μπορούν ν'ανοίξουν γραφεία στην Ελλάδα, χωρίς να υπάρχει καν διασφάλιση γνώσης της Ελληνικής νομοθεσίας. Παράλληλα δε, θα επιτρέψει την παροχή μεγάλου μέρους νομικών υπηρεσιών από "παρα-δικηγόρους" οι οποίοι θα λειτουργούν κάτω από τη ασπίδα του ενός πτυχίου, και θα λειτουργούν ως δικηγόροι χωρίς να είναι, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες της Ευρώπης (π.χ. Μ.Βρεττανία). Κατά πόσο αυτό θα είναι καλό για τους πολίτες ή όχι το καταλαβαίνει ο καθένας μόνος του.

Όσο αφορά τις τιμές τώρα: Οι ελάχιστες τιμές παροχής υπηρεσιών στα περισσότερα κλειστά επαγγέλματα (π.χ. οδηγοί ταξί, συμβολαιογράφοι, μηχανικοί) δεν καθορίζονται από τις επαγγελματικές ενώσεις, αλλά ορίζονται από το κράτος. Οι επαγγελματικές ενώσεις εκδίδουν καταλόγους με προτεινόμενες τιμές, αλλά είναι στην κρίση του καθένα επαγγελματία να ζητήσει παραπάνω από την ελάχιστη αμοιβή, την οποία είναι υποχρεωμένος να εισπράξει και για την οποία στις περισσότερες περιπτώσεις θα πληρώσει φόρο. Βέβαια μικρότερη αμοιβή σημαίνει μικρότερα έσοδα για το κράτος σε παραπάνω του ενός επίπεδα, πράγμα που φυσικά εκείνο δε θέλει.
Έτσι λοιπόν, αν το πρόβλημα ήταν οι τιμές παροχής υπηρεσιών και μόνο, θα μπορούσε η κυβέρνηση να μειώσει την ελάχιστη αμοιβή, και παράλληλα να ενισχύσει τους ελέγχους σε όλες τις επαγγελματικές ομάδες ώστε ν' αποδίδονται φόροι για τα εισπραττόμενα. Αυτό όμως δεν ισχύει: H πρόσφατη επιβολή ΦΠΑ στις νομικές συναλλαγές, αποδεικνύει ότι ο πολίτης είναι ο τελευταίος που την ενδιαφέρει...

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων δυσκολεύει μεν, πλην όμως δεν απαγορεύει δε τον έλεγχο της αγοράς, ούτε τη θέσπιση ελαχίστων προδιαγραφών στις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Αντιστρέφοντας το επιχείρημα, αναρωτιέμαι πόσοι εκ των κλειστών κλάδων εφάρμοσαν προσεγγίσεις αυτορύθμισης προς όφελος του πολίτη. Σε αρκετές περιπτώσεις, ο πολίτης βλέπει τους κλαδικούς συλλόγους σαν συντεχνειακούς μοχλούς πίεσης και προστασίας των επαγγελματιών του κλάδου (που σε ένα βαθμό είναι όπως και θα έπρεπε) και όχι σαν συλλογικά εργαλεία διασφάλισης μίας ελάχιστης ποιότητας υπηρεσιών (που επίσης θα έπρεπε να είναι).

Σε οικονομικούς όρους, το πάγιο επιχείρημα υπέρ του ανοίγματος μίας αγοράς είναι η αύξηση του ανταγωνισμού με θετική επίπτωση στις επενδύσεις στην Ελλάδα και στις τιμές των παρεχομένων υπηρεσιών. Βέβαια, αυτοί οι μηχανισμοί στην Ελλάδα δεν πολυλειτουργούν (βλέπε τιμές τροφίμων, τιμές καυσίμων, τιμές ακτοπλοϊκών εισητηρίων, κ.λπ.).

Ενεργός Πολίτης είπε...

Για το θέμα των ελάχιστων αμοιβών, νομίζω δεν τίθεται ζήτημα, αφού ρυθμίζονται από το κράτος. Προσωπικά πιστεύω ότι αποτελεί δικαιολογία, αφού αύριο κιόλας μπορεί να τις μειώσει εαν το θέλει.

Από κει και πέρα, να υποθέσω ότι συμφωνούμε ότι πρέπει πρώτα να τεθούν όροι ποιότητας, να διασφαλιστούν κάποια ελάχιστα τυπικά προσόντα από τους παροχούς υπηρεσιών, και να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου και ύστερα να γίνει οτιδήποτε ή όχι; Εάν συνέβαινε αυτό, δε νομίζω ότι θα υπήρχαν τόσες (δικαιολογημένες κατ' εμέ) αντιδράσεις.

Από την άλλη, με βάση την εικόνα που έχουμε σήμερα από το κράτος, μας δίνεται η εντύπωση ότι έχει τη θέληση/τη δύναμη να κάνεις τέτοιες κινήσεις; Δεν νομίζω.
Η εντύπωση που μου δίνεται, και σε αυτόν τον τομέα, είναι η λειτουργία χωρίς σχέδιο. Από την άλλη, η αγορά αν απελευθερωθεί, δε μπορεί να χαλιναγωγηθεί εκ των υστέρων(κλασσικό παράδειγμα οι τράπεζες).

Οι ξένες επενδύσεις είναι καλές, αλλά αν είναι να οδηγήσουν σε μια μαζικοποίηση της αγοράς, της copy/paste παροχής υπηρεσιών και στην εξαθλίωση των ελεύθερων επαγγελματιών δε νομίζω ότι θα ευνοηθεί η κοινωνία και ο πολίτης. Σε άλλες χώρες που δεν υπάρχουν κλειστά επαγγέλματα με τόσο αυστηρούς όρους (γιατί κλειστά επαγγέλματα υπάρχουν παντού), με το "άνοιγμα" δεν υπήρξε καμία ουσιαστική μείωση του κόστους. Απλά μειώθηκαν οι "παίκτες" στην αγορά.